Soštarić / UTVA "Čavka", 1940

Szybowiec treningowy. Jugosławia.
Szybowiec treningowy UTVA ”Čavka” w zbiorach Belgade Aviation Museum. (Źródło: Belgade Aviation Museum Photo Archive via "Wikimedia Commons").

Ok. 1938 r. Jugosławia zakupiła licencję na produkcję szybowca treningowego WWS-1 "Salamandra". Po zbudowaniu serii ok. 5 egz., w 1940 r. w wytworni UTVA inż. lvo Soštarić skonstruował szybowiec przejściowy "Čavka" (Kawka) z płatem bardzo podobnym do płata "Salamandry". Płat ten miał wymiary niemal identyczne, zmieniony dźwigarek pomocniczy i prawie prostokątne końcówki. Podobne końcówki otrzymało usterzenie poziome. Szybowiec otrzymał inny, jednobelkowy tył kadłuba (z płaskiej belki) i usterzenie pionowe innego kształtu. W 1940 r. zbudowano 10 szybowców.

W 1941 r. Chorwacja przejęła kilka z nich. Po wojnie produkcję "Čavki" wznowiło centrum szybowcowe VTC Vrsac, a następnie wytwórnia Letov. Prawdopodobnie zbudowano dość znaczną liczbę tych szybowców. Szybowce z pierwszych serii miały dziób jak "Salamandra" zaokrąglony w widoku z góry, zaś ostatnich- zaokrąglony w widoku z boku.

W 1950 r. co najmniej 5 "Čavek" sprzedano do Grecji, gdzie następnie w wytworni KEA w Faleronie zbudowano dalsze 20 egz. Można przypuszczać, że w Jugosławii i Grecji zbudowano łącznie co najmniej 120 szybowców "Čavka".

Dalszym rozwojem konstrukcji był dwumiejscowy szybowiec szkolny Soštarić "Roda".

Dane techniczne "Čavka" (wg [1]):
Rozpiętość- 12,7 m, długość- 6,6 m, wysokość- 1,5 m, powierzchnia nośna- 16,7 m2.
Masa własna-115 kg, masa użyteczna- 90 kg, masa całkowita-205 kg.
Prędkość dopuszczalna- 120 km/h, prędkość minimalna- 41,7 km/h, doskonałość przy prędkości 57 km/h- 16,5, opadanie minimalne- 0,85 m/s.

Galeria

  • UTVA ”Čavka”, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: archiwum).
  • Szybowiec treningowy UTVA ”Čavka” podczas przygotowań do startu w Centrum Lotniczym w  Vrsac, 1957 r. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 38/1957).
  • Szybowiec przejściowy SA. ”Čavka”, 1940 r. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).

Źródło:

[1] "Salamandra i jej zagraniczni krewni". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 39 (2/2008).
[2] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.
blog comments powered by Disqus