Cisowski "Tukan", 1995

Projekt samolotu sportowego. Polska.
Projekt samolotu ”Tukan” w wersji podstawowej. (Źródło: rys. Jerzy Cisowski via Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1996).

W grudniu 1994 r. Eugeniusz Pieniążek rzucił pomysł na opracowanie projektu samolotu klasy MLA / VLA, który spełniałby szereg warunków: "samolot trwały, niezawodny, bezpieczny, tani, będzie się nadawał tak do  lotów turystycznych jak i do szkolenia, będzie posiadał dodatkowe atrakcyjne walory użytkowe (np. szybki system składania i rozkładania), łatwo dostępny i ekonomiczny silnik".  W 1995 r., na podstawie tych warunków, inż. Jerzy Cisowski opracował projekt koncepcyjny dwuosobowego samolotu amatorskiego "Tukan". Konstruktor rozpoczął prace od sformułowania podstawowych kryteriów co do układu i konstrukcji samolotu, stwarzających możliwości spełnienia następujących wymagań:
- samolot powinien mieć możliwość lotu solo z przedniej kabiny,
- powinien dobrze znosić długotrwałe stacjonowanie pod gołym niebem,
- płatowiec powinien składać się z możliwie niewielkiej ilości elementów, elementy podobne miały być identyczne albo przynajmniej zestawione z identycznych części,
- w układzie i strukturze nośnej samolotu powinny być zastosowane tradycyjne rozwiązania,
- wystrój wnętrza kabiny powinien być dostosowany dla pilotów o różnych proporcjach budowy ciała,
- sposób składania samolotu powinien umożliwiać dwóm osobom złożenie lub rozłożenie samolotu w ciągu do 10 minut, bez obawy uszkodzenia samolotu lub przeoczenia jakiejś operacji. W stanie złożonym samolot powinien nadawać się do holowania za ogon na własnych kotach na umiarkowane odległości,
- samolot powinien posiadać prawidłowe właściwości pilotażowe oraz możliwie dobre właściwości w locie z wyłączonym silnikiem,
- konstrukcja samolotu powinna pozwalać na przeprowadzenie prac montażowych we własnym zakresie. Powinna również uniemożliwiać dokonywania samowolnych przeróbek i niefachowych napraw w swej podstawowej strukturze nośnej,
- całość prac będzie objęta nadzorem IKCSP,
- samolot powinien mieć sympatyczną sylwetkę.

W podstawowej postaci miał być to górnopłat ze skrzydłami podpartymi pojedynczym zastrzałem, podwoziem klasycznym i miejscami załogi w układzie tandem (patrz opis konstrukcji poniżej). Konstruktor przewidywał również możliwość opracowania innych wariantów samolotu, np.:
- zastosowanie skrzydła dwudźwigarowego podpartego zastrzałem "V", które byłoby technologicznie prostsze i nieco tańsze. Dźwigary z prostokątnych rur duralowych, żebra kratownicowe lub z cienkiej blachy. Samolot z takimi skrzydłami można składać (na wzór np. samolotów RWD) obracając skrzydła wokół osi łączącej tylne okucia główne z dolnymi okuciami zastrzałów,
- z podwozie trójkołowym z kołem przednim,
- zastosowanie silników innych typów, np. Limbach, Rotax, ewentualnie Continental,
- opracowanie kabiny z miejscami załogi obok siebie. Wiązałoby się to jednak z ciasnotą przy niewiele szerszym kadłubie albo z pogorszeniem osiągów samolotu o krótkim, pękatym kadłubie. Można też zaprojektować dłuższy, bardziej opływowy kadłub- jednak wówczas wzrosłaby masa samolotu,
- zaprojektowanie samolotu trzymiejscowego w układzie foteli 2 + 1 (podobnie jak w RWD-13) z powiększonymi skrzydłami o powierzchni nośnej ok. 18 m2 i silnikiem o mocy 74- 88 kW (100- 120 KM).

W 1996 r. istniał projekt wstępny samolotu "Tukan", rysunki kratownicy do makiety kabiny, zapoczątkowany był projekt konstrukcyjny skrzydeł bezdźwigarowych. Projekt samolotu nie doczekał się jednak realizacji.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji metalowej.
Skrzydło o obrysie prostokątnym z zaokrąglonymi końcówkami, bezdźwigarowe, podparte pojedynczym zastrzałem. Szkielet skrzydła w postaci skorupowego kesonu noskowego podpartego wewnętrznym zastrzałem u nasady oraz zestawu powtarzalnych żeber wykonanych jako płaskie kratownice. Całość nitowana z blach i profili duralowych. Profil skrzydła Clark Y. Pokrycie płócienne. Do transportu i hangarowania skrzydła składane do boków kadłuba. W stanie złożonym skrzydła ułożone w pozycji pionowej.
Szkielet kadłuba w postaci kratownicy spawanej z rur stalowych, podzielonej technologicznie na dwie części łączone sworzniami. Pokrycie płócienne. Kabina zakryta.
Szkielety części usterzenia spawane z rur stalowych, żebra wykonane z  cienkich blach duralowych. statecznik pionowy integralny z kadłubem. Stery wysokości i kierunku identyczne. Profil usterzenia typu płaska płytka.
Podwozie klasyczne stałe.

Silnik- Walter "Mikron" o mocy 48 kW (65 KM).

Dane techniczne (obliczeniowe) "Tukan" (wg [2]):
Rozpiętość- 10,0 m, długość- 6,2 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna- 13,5 m2.
Wymiary w stanie złożonym: długość- 6,2 m, szerokość bloku- 1,56 m, szerokość max- 1,95 m, wysokość- 2,05 m.
Masa własna- 235 kg, masa całkowita- 440 kg.
Prędkość max- 180 km/h.

Galeria

  • Projekt samolotu ”Tukan” w wersji z płatem dwudźwigarowym i podwoziem trójkołowym. (Źródło: rys. Jerzy Cisowski via Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1996).
  • Samolot z kabiną w układzie tandem (rys. A) i miejscami obok siebie (rys. B oraz widok z góry). (Źródło: rys. Jerzy Cisowski via Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1996).
  • Sposób składania skrzydła bezdźwigarowego (rys. A) i dwudźwigarowego (rys. B). (Źródło: rys. Jerzy Cisowski via Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1996).

Źródło:

[1] Pod redakcją Andrzeja Glassa i Tomasza Murawskiego "Polskie Szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju". Wydawnictwo SCG. Bielsko-Biała 2012.
[2] Cisowski J. "Projekt Tukan". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 9/1996.
blog comments powered by Disqus