Jie-fang X-5 (Shenyang X-5), 1961

Szybowiec szkolny. ChRL.
Szybowiec szkolny Shenyang X-5A. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Na początku lat 1960- tych w Chinach został opracowany prosty, dwumiejscowy szybowiec szkolny Jie-fang X-5, przemianowany później na Shenyang X-5. Szybowiec posiadał skrzydło od szybowca IS-A "Salamandra", ale ze ściętymi końcówkami (w oryginale końcówki były zaokrąglone), w związku z czym rozpiętość zmniejszyła się o 15 cm, z 12,48 m na 12,33 m. Usterzenie również pochodziło z "Salamandry", natomiast w konstrukcji kadłuba można znaleźć kilka elementów wzorowanych na szybowcu IS-3 ABC. Szybowiec X-5 został oblatany prawdopodobnie w 1961 r.

Ciekawie rozwiązano kadłub (z otwartą kabiną). Aby nie zwiększać niepotrzebnie odległości między członkami załogi, zastosowano pewnego rodzaju pylon w kształcie litery T. Skrzydło mocowane było oczywiście za pomocą okuć głównych i tylnych, ale sam pylon był ukształtowany tak, że przechodził w okolicach okuć tylnych, a nie- jak zazwyczaj- głównych. W ciekawy sposób rozwiązano też mocowanie pedałów instruktora. O ile orczyk pilota był mocowany na górze belki nośnej kadłuba, tak orczyk instruktora przechodził przez belkę pod krzesełkiem ucznia. Było to- podobnie, jak kształt pylona- podyktowane chęcią zmniejszenia odległości między pilotem a instruktorem, co było korzystne ze względu na wyważenie szybowca.

Wyprodukowano ok. 200 szybowców X-5.

Rozwinięciem szybowca X-5 był Shenyang X-5A. Najistotniejszą różnicą w stosunku do poprzednika była zabudowana kabinka. Zmieniono również kształt wieżyczki mocującej skrzydło do kadłuba- w X-5 była ona w swej tylnej części zaokrąglona, zaś w X-5A- prosta. Szybowiec X-5A oblatano w 1966 (wg [2]- 1968) r.

Wyprodukowano ok. 200 szybowców X-5A.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji drewnianej.
Kabina- w wersji X-5 miejsce załogi nieosłonięte, w wersji X-5A- kabina obudowana.
Podwozie jednokołowe z dodatkową płozą przednią i płozą tylną.

Dane techniczne X-5 (wg [1]):
Rozpiętość- 12,33 m, długość- 6,48 m, wysokość- 1,96 m, powierzchnia nośna- 16,9 m2.
Masa własna- 180 kg, masa użyteczna- 160 kg, masa całkowita- 340 kg.
Prędkość dopuszczalna- 150 km/h, doskonałość- 10, opadanie minimalne- 1,3 m/s.

Dane techniczne X-5A (wg [1]):
Rozpiętość- 12,33 m, długość- 6,63 m, wysokość- 1,96 m, powierzchnia nośna- 16,9 m2.
Masa własna- 185 kg, masa użyteczna- 160 kg, masa całkowita- 345 kg.
Prędkość dopuszczalna- 150 km/h, doskonałość- 12, opadanie minimalne- 1,2 m/s.

Galeria

  • Rzut boczny szybowca Shenyang X-5 oraz rysunek w trzech rzutach wersji Shenyang X-5A. (Źródło: ”Polskie szybowce w Chinach”. Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 37, 10/2007).
  • Szybowce szkolne Shenyang X-5. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).
  • Szybowiec szkolny Shenyang X-5. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).

Źródło:

[1] ”Polskie szybowce w Chinach”. Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 37 (10/2007).
[2] "Salamandra i jej zagraniczni krewni". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 39 (2/2008).
[3] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.

blog comments powered by Disqus