Adamiec "Moto-Czapla", 1985

Autor tekstu- Jerzy Adamiec.
Historia budowy.
Pod koniec lat 1970-tych, zajmowałem się wtedy wyczynowo modelarstwem. Będąc na zawodach w Częstochowie miałem okazję zwiedzić znaną modelarnię, w której Jurek Ostrowski budował swoje sławne modele. Jerzy Ostrowski był już wtedy znanym modelarzem w kategorii makiet latających, posiadaczem wielu tytułów mistrzowskich, włącznie z tytułem mistrza świata. Zwiedzając modelarnię, natknąłem się w jednym z pomieszczeń na „coś” co było za duże, jak na model a trochę za małe jak na samolot. W dzisiejszych czasach znam modele RC klasy gigant budowane np. w skali 1: 1, ale wtedy o czymś takim nikt nawet nie śnił…..
Okazało się, że Jurek buduje ultralekki samolot ! To dopiero była sensacja. Najbardziej utytułowany polski modelarz zabrał się za prawdziwe samoloty ! Znając jego dokonania modelarskie i budowany aktualnie samolot, Włodek Krzyżanowski uknuł następujące powiedzonko: „Ostrowski buduje modele wyglądające jak samoloty, a samoloty wyglądające jak modele”.
Wspominam o tym wydarzeniu, ponieważ było ono bezpośrednią inspiracją do tego, że zainteresowałem się lotnictwem amatorskim. Byłem już wtedy pilotem szybowcowym na etapie szkolenia. We wczesnych latach 1980-tych w opolskim środowisku ludzi interesujących się lotnictwem amatorskim pojawiła się informacja, że w pobliskim Oleśnie zamieszkał znany konstruktor- amator Józef Borzęcki. Zbiegło się to z okresem wycofywania z aeroklubów drewnianych szybowców SZD-10 "Czapla". Wraz z Włodkiem Krzyżanowskim udało nam się zdobyć likwidowane elementy "Czapli". Pojechaliśmy wspólnie na konsultacje do Pana Józefa Borzęckiego. Bywaliśmy tam parokrotnie, a Pan Józef bywał też u nas przy pierwszych próbach silnikowych mojej "Moto- Czapli". W tych czasach wiedza P. Borzęckiego o zespole napędowym silnik- śmigło była bezcenna. Pamiętam jak tabelarycznie przeliczaliśmy parametry geometryczne śmigła w celu optymalnego dopasowania do posiadanego silnika. Nie było wtedy ogólnie dostępnych komputerów z programami do projektowania śmigieł ! Zaprojektowane przez p. Borzęckiego i wykonane przeze mnie śmigło okazało się „trafione” i długo służyło do napędu "Moto-Czapli".
Konstrukcja.
Koncepcja „zmotoryzowania” "Czapli" zakładała, że ze względów bezpieczeństwa nie będziemy przekraczać maksymalnej masy dopuszczalnej określonej w instrukcji użytkowania szybowca. Przy założeniu, że jednostka napędowa ważyła ok. 80 kg oznaczało to, że motoszybowiec będzie jednomiejscowy. Lokalizacja silnika została zdeterminowana właściwym wyważeniem płatowca. W miejscu pierwszej kabiny została zamontowana wręga do której zamontowano silnik Volkswagen o pojemności 1600 cm3. Podstawowe przeróbki silnika polegały na :
- likwidacji koła zamachowego, pozostało tylko łożysko oporowe,
- szlifowaniu wału na stożek od strony koła pasowego,
- zamontowanie w tym rejonie uszczelniacza gumowego. (oryginalny odolejacz odśrodkowy nie wystarczał ze względu na podciśnienie generowane przez śmigło w rejonie piasty),
- wykonanie stalowej piasty,
- wykonanie kolektorów dolotowych.
- zamontowanie jednego centralnego gaźnika,
- wykonanie czterech niezależnych rur wydechowych,
- montaż obrotomierza,
- w silniku zastosowano oryginalny bateryjny układ zapłonowy.
Motoszybowiec został wyposażony w solidne dwukołowe podwozie. Podwozie główne zostało wykonane ze stali resorowej. Koła główne, lotnicze o średnicy 45 cm. Koła nie posiadały hamulców. Podobnie jak w innych samolotach wyposażonych w płozę ogonową, dociśnięcie ogona sterem wysokości do ziemi powodowało skuteczne hamowanie. Kabina odkryta z wiatrochronem była wyposażona w podstawowe przyrządy pokładowe.
Motoszybowiec wykonał pierwszy lot w 1985 r. "Moto-Czapla" zachowała doskonałe, choć dość specyficzne właściwości lotne szybowca. Mam na myśli charakterystyczne cechy szybowca szkolnego takie jak, duże zakresy ruchów drążka i pedałów, przy ich małej czułości, małą prędkość minimalną, doskonałą poprawność aerodynamiczną.
Dane techniczne Adamiec "Moto- Czapla" (wg [1]) :
Rozpiętość- 16,0 m, długość- 8,3 m, powierzchnia nośna- 24,0 m2.
Masa własna- 360 kg.
Prędkość max- ograniczona do 100 km/h, prędkość przelotowa- 75 km/h, prędkość minimalna- 48 km/h, wznoszenie- 1,6 m/s.
Galeria
Źródło:
[1] Jerzy Adamiec - informacje.