Adamiec "Moto-Czapla", 1985

Motoszybowiec amatorski. Polska.
Motoszybowiec Moto-Czapla zbudowany przez Jerzego Adamca. (Copyright Jerzy Adamiec).

Autor tekstu- Jerzy Adamiec.

Historia budowy.

Pod koniec lat 1970-tych, zajmowałem się wtedy wyczynowo modelarstwem. Będąc na zawodach w Częstochowie miałem okazję zwiedzić znaną modelarnię, w której Jurek Ostrowski budował  swoje sławne modele. Jerzy Ostrowski był już wtedy znanym modelarzem w kategorii makiet latających, posiadaczem wielu tytułów mistrzowskich, włącznie z tytułem mistrza  świata.  Zwiedzając  modelarnię, natknąłem się w jednym z pomieszczeń na „coś” co było za duże,  jak na model a trochę za małe jak na samolot. W dzisiejszych czasach znam modele RC klasy gigant budowane np. w skali 1: 1, ale wtedy o czymś takim nikt nawet nie śnił…..

Okazało się, że Jurek buduje ultralekki samolot ! To dopiero była sensacja. Najbardziej utytułowany polski modelarz zabrał się za prawdziwe samoloty ! Znając jego dokonania modelarskie i budowany aktualnie samolot,  Włodek Krzyżanowski uknuł następujące powiedzonko: „Ostrowski buduje modele wyglądające jak samoloty, a samoloty wyglądające jak modele”.

Wspominam o tym wydarzeniu, ponieważ było ono bezpośrednią inspiracją do tego, że zainteresowałem się lotnictwem amatorskim. Byłem już wtedy pilotem szybowcowym na etapie szkolenia.  We wczesnych latach 1980-tych w opolskim środowisku ludzi interesujących się lotnictwem amatorskim pojawiła się informacja, że w pobliskim Oleśnie zamieszkał  znany konstruktor- amator  Józef  Borzęcki. Zbiegło się to z okresem wycofywania z aeroklubów drewnianych szybowców SZD-10 "Czapla".  Wraz z Włodkiem Krzyżanowskim udało nam się  zdobyć likwidowane  elementy  "Czapli". Pojechaliśmy wspólnie na konsultacje do Pana Józefa Borzęckiego. Bywaliśmy tam parokrotnie, a Pan Józef bywał też u nas przy pierwszych próbach silnikowych mojej "Moto- Czapli". W tych czasach wiedza P. Borzęckiego o zespole napędowym silnik- śmigło była bezcenna. Pamiętam jak tabelarycznie przeliczaliśmy  parametry geometryczne  śmigła w celu optymalnego dopasowania  do posiadanego silnika.  Nie było wtedy ogólnie dostępnych komputerów z programami do projektowania śmigieł !  Zaprojektowane  przez  p. Borzęckiego i wykonane przeze mnie śmigło  okazało się „trafione” i długo służyło do napędu "Moto-Czapli".

Konstrukcja.

Koncepcja „zmotoryzowania”  "Czapli" zakładała,  że ze względów bezpieczeństwa nie będziemy przekraczać maksymalnej masy dopuszczalnej określonej w instrukcji użytkowania szybowca.  Przy założeniu, że jednostka napędowa  ważyła ok. 80 kg oznaczało to, że motoszybowiec będzie jednomiejscowy.  Lokalizacja silnika została zdeterminowana  właściwym wyważeniem płatowca. W miejscu pierwszej kabiny została zamontowana wręga do której zamontowano silnik Volkswagen  o pojemności 1600 cm3. Podstawowe przeróbki silnika polegały na :
- likwidacji koła zamachowego, pozostało tylko łożysko oporowe,
- szlifowaniu wału na stożek od strony koła pasowego,
- zamontowanie w tym rejonie uszczelniacza gumowego. (oryginalny odolejacz odśrodkowy nie wystarczał ze względu na podciśnienie generowane przez śmigło w rejonie piasty),
- wykonanie stalowej piasty,
- wykonanie kolektorów dolotowych.
- zamontowanie jednego centralnego gaźnika,
- wykonanie czterech niezależnych rur wydechowych,
- montaż obrotomierza,
- w silniku zastosowano oryginalny bateryjny układ zapłonowy.

Motoszybowiec został wyposażony w solidne dwukołowe podwozie. Podwozie główne zostało wykonane ze stali resorowej. Koła główne, lotnicze o średnicy 45 cm. Koła nie posiadały hamulców. Podobnie jak w innych samolotach wyposażonych w płozę ogonową,   dociśnięcie ogona sterem wysokości do ziemi powodowało skuteczne hamowanie. Kabina odkryta z wiatrochronem była wyposażona w podstawowe przyrządy pokładowe.

Motoszybowiec  wykonał pierwszy lot w 1985 r.  "Moto-Czapla"  zachowała doskonałe, choć dość specyficzne właściwości lotne szybowca.  Mam na myśli  charakterystyczne cechy szybowca szkolnego takie jak, duże zakresy ruchów drążka i pedałów,  przy ich małej  czułości, małą prędkość minimalną,  doskonałą poprawność aerodynamiczną.

Dane techniczne Adamiec "Moto- Czapla" (wg [1]) :
Rozpiętość- 16,0 m, długość- 8,3 m, powierzchnia nośna- 24,0 m2.
Masa własna- 360 kg.
Prędkość max- ograniczona do 100 km/h, prędkość przelotowa- 75 km/h, prędkość minimalna- 48 km/h, wznoszenie- 1,6 m/s.

Galeria

  • Moto-Czapla w locie. (Copyright Jerzy Adamiec).
  • Lądowanie. (Copyright Jerzy Adamiec).
  • Widok przedniej części kadłuba. (Copyright Jerzy Adamiec).
  • Zespół napędowy motoszybowca. (Copyright Jerzy Adamiec).

Źródło:

[1] Jerzy Adamiec - informacje.
blog comments powered by Disqus