Junkers W-33 / W-34 (K-43), 1926
W 1926 r. w firmie Junkers Flugzeug und Motorenwerke A.G. powstał następca bardzo popularnego samolotu pasażerskiego Junkers F-13. Nowy samolot otrzymał oznaczenie Junkers W-33 i W-34. W-33 napędzany był, chłodzony cieczą, silnikiem rzędowym Junkers L 5, natomiast W-34 silnikiem gwiazdowym Gnôme-Rhône ”Jupiter VI”. Oba warianty miały być w pierwszym rzędzie przeznaczone do przewozu ładunków, ale posiadały również kabinę mieszczącą sześciu pasażerów. Pilot miał siedzieć w odkrytej kabinie umieszczonej bezpośrednio za silnikiem, natomiast pasażerowie zajmowali miejsca w zakrytej kabinie pasażerskiej. Nowa konstrukcja była dolnopłatem pokrytym blachą falistą typową dla wszystkich konstrukcji Junkersa.
Pierwszy prototyp Junkers W-33 został oblatany pod koniec 1926 r. Jego napęd stanowił silnik rzędowy Junkers L 5. Pierwszy egzemplarz produkcyjny W-33 wyprodukowany został w początkach 1927 r. Następnie produkowane były wersje W-33b, W-33c, W-33d, W-33f i W-33h.
Pierwszy prototyp Junkers W-34 oblatany został w tym samym czasie. Jego napęd stanowił silnik gwiazdowy Gnôme-Rhône ”Jupiter VI”. Kolejnymi wersjami były W-34b, W-34c, W-34d, W-34f, W-34g i W-34h. Różniły się one zastosowaniem innych jednostek napędowych. W-34 latały z silnikami Jupiter VI, Armtrong Siddeley ”Panther”, Bristol ”Mercury”, Siemens Sh 20 i Pratt & Whitney ”Hornet”.
Samoloty Junkers W-33 i Junkers W-34 znalazły zastosowanie jako sprzęt różnych linii lotniczych. Pobiły również liczne rekordy lotnicze. Ich produkcja zakończyła się w 1934 r, ale samoloty obu typów pozostały jeszcze długo w służbie. W latach 1927-1934 wyprodukowano 199 samolotów Junkers W-33/W-34. Szczególnie W-34 wykorzystywany był przez niemieckie lotnictwo wojskowe jako samolot transportowy i treningowy do końca II wojny światowej. Podstawowym wariantem tej maszyny, którego używała Luftwaffe był Junkers W-34hau napędzany silnikiem Bramo 322 o mocy 478 kW ( 650 KM) i Junkers W-34hi z silnikiem BMW 132 o mocy 485 kW (660 KM).
Wersja wojskowa Junkers K-43- samolot rozpoznawczo-bombowy, posiadał w otwory do montażu karabinów maszynowych w dachu i podłodze kabiny.
W Polsce.
Jest prawdopodobne, że na samolocie Junkers K-43 walczył w Finlandii, w czasie ”Wojny Zimowej”, przybyły z Paryża por. Feliks Pecho (u finów Feliks Peczo). Latał w pułku bombowym LeR 4 (Lentorykmentti 4), wyposażonym m.in. w samoloty Bristol ”Blenheim” Mk.I, Douglas DC-2 oraz Junkers K-43. Nie są znane żadne szczegóły na temat jego służby, jednak wiadomo że por. Pecho był doświadczonym pilotem a przed wojną latał w Polsce u przewoźników cywilnych oraz brał udział w Kampanii Wrześniowej.
Po zakończeniu II wojny światowej na terenach zachodniej Polski znalazły się duże ilości niemieckiego sprzętu wojennego, w tym sporo samolotów różnych typów. Pozostawione samoloty stanowiły mozaikę różnych typów począwszy od standardowych maszyn bojowych Luftwaffe, poprzez sprzęt szkolno-treningowy, a skończywszy na rzadziej spotykanych konstrukcjach. W śród nich znalazły się również samoloty Junkers W-34. Samoloty te przedstawiały znikomą wartość użytkową bądź to wskutek uszkodzeń odniesionych podczas działań wojennych lub daleko posuniętej dewastacji. Wszystkie samoloty tego typu zostały z biegiem czasu przeznaczone na złom.
W drugiej połowie 1945 r. na terenie byłej szkoły szybowcowej Luftwaffe w Ligotce Dolnej urządzono mini wystawę samolotów zdobycznych: Junkers Ju-87D7 w wersji nocnej, transportowy Junkers W-34 i szkolno-łącznikowy Arado Ar-66c.
Konstrukcja:
Dolnopłat o konstrukcji metalowe. Załoga- 2 osoby, pasażerów- 6.
Pokryty blachą falistą.
Kabina załogi początkowo odkryta, później zakryta. Kabina pasażerska zakryta.
Podwozie klasyczne stałe.
Silnik:
- W-33- rzędowym Junkers L 5 o mocy 206 kW (280 KM),
- W-34- gwiazdowy Gnôme-Rhône ”Jupiter VI” o mocy max 309 kW (420 KM),
- W-34hau- gwiazdowy Bramo 322 o mocy 478 kW ( 650 KM,
- W-34hi- gwiazdowy BMW 132 o mocy 485 kW (660 KM).
Dane techniczne W-34hi (wg [3]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 7,5 m, wysokość- 2,7 m.
Masa własna- 540 kg, masa startowa- 865 kg.
Prędkość max- 265 km/h, prędkość przelotowa- 233 km/h, prędkość lądowania- 115 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 3' 12", pułap praktyczny- 6300 m zasięg- 900 km.
Źródło:
[1] Morgała A. ”Szybowce z biało-czerwoną”. Lotnictwo z szachownicą nr 18.[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[3] Murawski M. ”Samoloty Luftwaffe 1933-1945”. Tom 2. Wydawnictwo Lampart. Warszawa 1997.
[4] Mikulski M., Glass A. ”Polski transport lotniczy 1918-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[5] Marszałkiewicz J. ”Z Polski dla Finlandii”. Lotnictwo z szachownicą nr 10.