Fairchild (Swearingen) SA226 / SA227 "Metro", 1969
("Metro I", "Metro II", "Metro III", "Metroliner")
W 1968 r. w firmie Swearingen Aircraft, której założycielem był znany amerykański konstruktor Edward J. Swearingen, rozpoczęto prace nad przekształceniem samolotu dyspozycyjnego Swearingen "Merlin" w 19- 20- miejscowy samolot komunikacyjny przeznaczony do obsługi ruchu regionalnego, zarówno w sieci połączeń regularnych jak i czarterowych. Dla pomieszczenia większej liczby miejsc kadłub samolotu został znacznie wydłużony. Poważnie przekonstruowano również płat. Wprowadzono mocniejsze silniki Garrett Air Research TPE331-3UW-303G o mocy 690 kW każdy.
Prototyp nowego samolotu nazwany SA-226TC "Metro" wystartował po raz pierwszy 26.08.1969 r. Rok później pierwsze egzemplarze skierowano do eksploatacji. W 1972 r. część zakładów Swearingen Aircraft została wykupiona przez koncern Fairchild Industries. W 1975 r. wprowadzono na rynek nową wersję samolotu "Metro II" wyposażoną w znacznie powiększone okna kabiny pasażerskiej. Interesującą ciekawostką jest fakt, że samolot ten mógł być eksploatowany z lotnisk położonych wysoko nad poziomem morza, w wysokiej temperaturze powietrza, przy wykorzystaniu pomocniczego rakietowego silnika startowego na paliwo stałe Aerojet o ciągu 1,6 kN. W końcu 1978 r. zakłady Swearingen stały się w całości jednym z działów koncernu Fairchild Industries (od 1983 r. Fairchild Aircraft Corporation).
W końcu lat 1970- tych powstała kolejna udoskonalona wersja "Metro III". Zmiany konstrukcyjne objęły: powiększenie rozpiętości skrzydeł o 3,05 m, silniki o większej mocy TPE331-11U-601G (820 kW każdy) napędzające wolnoobrotowe, czteropłatowe śmigła Dowty Rotol, nowe zespoły podwozia głównego znacznie poprawiającego charakterystyki startu i lądowania, doskonalsze gondole silnikowe dające lepszy dostęp do obsługi silników oraz modyfikacje układu hydraulicznego. Samolot otrzymał homologację w ramach przepisów FAA Special Federal Air Regulation 41B. W połowie 1981 r. w eksploatacji 18 linii lotniczych znajdowało się już blisko 200 egz. samolotów "Metro", "Metro II" i "Metro III".
W latach 1980- tych została opracowana wersja "Metro 23". Powstał on po zaadaptowaniu do zastosowań cywilnych rozwiązań z wojskowej odmiany samolotu "Metro III" produkowanego dla US Air Force pod oznaczeniem C-26A. Podwyższono masę ładunku użytecznego o 10 % do ponad 2268 kg. Prędkość przelotowa samolotu wzrosła o 7% do 544 km/h. O 3% podwyższono masę całkowitą samolotu do 7528 kg i o 4% masę własną bez paliwa do 6576 kg. Samolot otrzymał silniki Garrett TPE331-12UAR o mocy 820 kW każdy, z opcją na instalowanie silników TPE331-11U identycznych jak w "Metro III".
Wprowadzono szereg rozwiązań konstrukcyjnych pozwalających na obniżenie poziomu hałasu w kabinie pasażerskiej. Udoskonalenia objęły również układ sterowania przedniego zespołu podwozia, układ hamulcowy i drzwi kabiny pasażerskiej. Na życzenie odbiorcy w kabinie samolotu mogą być zainstalowane fotele odpowiadające standardowi pierwszej klasy w większych samolotach komunikacyjnych. Samolot "Metro 23" charakteryzuje się dość niskimi kosztami eksploatacyjnymi, niskim zużyciem paliwa i korzystnymi parametrami przy eksploatacji z lotnisk położonych wysoko nad poziomem morza w warunkach wysokiej temperatury powietrza.
Oprócz podstawowej wersji pasażerskiej płatowiec "Metro III" / "Metro 23" posłużył do opracowania kilku wersji cywilnych i wojskowych. Od 1970 r. systematycznie rozwijana była na bazie kolejnych wersji samolotu "Metro" wersja dyspozycyjna "Merlin IV". Samolot ten to luksusowa latająca kancelaria dla potrzeb podróży ważnych osobistości świata polityki i biznesu. Oprócz kabiny z wygodnymi fotelami jest on wyposażony w bufet z lodówką i barkiem, toaletą, ładownią bagażową oraz wyposażenie audio i wideo. Standardowo samolot przystosowany jest do podróży 11 osób.
W odmianie całkowicie towarowej samolot nosi nazwę "Expediter". Flotę tych samolotów użytkowało amerykańskie przedsiębiorstwo przewozów pocztowych UPS (United Parcel Service). Kabina została przystosowana jest do przewozu ładunków o masie ponad 2500 kg.
Na bazie płatowca Metro III w zakładach Fairchild skonstruowano odmianę wojskową przeznaczoną dla potrzeb lotnictwa morskiego do zadań poszukiwawczo- patrolowych oraz zwalczania okrętów podwodnych. Wyposażenie tego samolotu nazwanego "Metro III Special Missions Version" obejmować może radar poszukiwawczy Litton APS-504V albo AIL PPS-128D z anteną w podkadłubowej osłonie dielektrycznej dla potrzeb zadań patrolowo- poszukiwawczych. Możliwa jest również instalacja wykrywacza anomalii magnetycznych i procesora sygnałów z boi akustycznych do zwalczania okrętów podwodnych. Opcjonalne wyposażenie obejmuje kamerę TV pracującą przy niskim poziomie oświetlenia, skaner liniowy pasma podczerwieni, system obserwacji przestrzeni przed samolotem w podczerwieni FLIR oraz radar dopplerowski. Maksymalna masa startowa tej wersji wynosi 7257 kg, a długotrwałość lotu przy użyciu dodatkowych zbiorników paliwa sięga 10 h. Szwedzkie siły powietrzne rozwijały na bazie płatowca "Metro III" / "Metro 23" wersję wczesnego ostrzegania AEW (Airborne Early Warning) z wielką anteną radarową zainstalowaną nad kadłubem.
Dalsze 13 egz. samolotu w wersji transportowej (m.in. do przewozu rannych) pod oznaczeniem C-26A/B zostało zamówione przez US Air Force dla potrzeb lotnictwa Gwardii Narodowej (Air National Guard).
Użytkownicy wojskowych wersji samolotów "Metro" (w nawiasach liczba eksploatowanych egzemplarzy):
- Argentyna,
- Australia,
- Belgia,
- Chile,
- Kolumbia,
- Meksyk,
- Peru,
- Republika Południowej Afryki,
- Seszele,
- Szwecja,
- Tajlandia,
- Trinidad i Tobago,
- Stany Zjednoczone,
- Wenezuela.
W latach 1968- 2001 wyprodukowano ponad 600 samolotów "Metro" wszystkich wersji.
Następcą samolotu "Metro 23" miała być wersja "Metro 25" z kabiny powiększoną do 25 miejsc, której prototyp został ukończony na początku 1990 r. (wg innych źródeł- przebudowany samolot "Metro III", jako demonstrator "Metro 25", został oblatany w październiku 1989 r.). Płatowiec zmodyfikowano przez dodanie dużego oprofilowania pod kadłubem, do którego przeniesiono ładownię. W tyle kadłuba, w miejscu dotychczasowej tylnej ładowni, umieszczono pięć dodatkowych okien i 6 nowych foteli pasażerskich. Napęd samolotu stanowią 2 silniki turbośmigłowe TPE331-12UA-701G o mocy 820,1 kW każdy. Masa startowa została powiększona do 7710 kg. Samolot odpowiada przepisom FAA FAR 25. Na bazie płatowca "Metro 25" produkowana miała być również wersja 19-miejscowa "Metro 23EF" (Expanded Fuselage) oraz wersja "Metro 25J", napędzana silnikami odrzutowymi Garrett TFE731 umieszczonymi w gondolach podskrzydłowych.
W Polsce.
W latach 1996-1997 linie lotnicze Skypol, będącym częścią PZL Warszawa- Okręcie, użytkowały 2 samoloty Fairchild SA227AC "Metro III" (SP-ZMA, SP-ZMB).
Konstrukcja Fairchild "Metro III".
Wolnonośny dolnopłat o konstrukcji metalowej, opracowany według zasady fail- safe. Załoga- 2 pilotów, pasażerów- 19- 20, wyposażenie pasażerskie może być szybko wymienione na cargo.
Skrzydło o obrysie trapezowym, bez skosu, ze wzniosem 5°,z profilami NACA 652A215 u nasady i NACA 642A415 na końcach. Klapy dwuszczelinowe poruszane hydraulicznie, lotki z klapkami wyważającymi. Krawędzie natarcia skrzydła z pneumatyczną instalacją przeciwoblodzeniową.
Kadłub smukły, cylindryczny. W części przedniej zawiera obudowę anteny radaru pogodowego, zaś w tylnej przechodzi w stożek z wolnonośnymi usterzeniami. Drzwi dla pasażerów ze schodkami. Kabiny zakryte.
Usterzenia o układzie krzyżowym ze statecznikami i sterami o obrysach trapezowych, z dodatnimi skosami i sterami z odciążeniem rogowym. Ster kierunku z klapką wyważającą, zaś statecznik z długim lemieszem na kadłubie. Krawędzie usterzeń z pneumatyczną instalacją przeciwoblodzeniową.
Podwozie trójpodporowe z przednim podparciem, chowane w locie.
Wyposażenie:
- "Metro 23"- awionika kompletowana w zależności od życzenia odbiorcy. Podstawowy zestaw nawigacyjno -łącznościowy. Zdwojony system nawigacji i łączności na pasmo VHF. Dwa panele łączności fonicznej z telefonem wewnętrznym. Dwa układy kontroli kąta ścieżki schodzenia. Radiolatarnia znakująca. Automatyczny radionamiernik pokładowy. Cyfrowy radar pogodowy z barwnym wyświetlaczem. Radiodalmierz DME. Busola radiomagnetyczna RMI. Radiostacja nadawczo- odbiorcza. Zdwojony układ kompasów i girokompasów. Awaryjny nadajnik lokacyjny ELT. Dwa zestawy słuchawkowo- mikrofonowe pilotów. Układ ostrzegania przed przeciągnięciem ze wskaźnikiem kąta oraz sygnalizacją wzrokową i akustyczną.
Instalacje: hydrauliczna, elektryczna, przeciwpożarowa, tlenowa, klimatyzacyjna.
Napęd- 2 silniki turbośmigłowymi:
- "Metro"- Garrett Air Research TPE331-3UW-303G o mocy 690 kW (938 KM) każdy,
- "Metro III"- Garrett TPE 331-11U-612 o mocy 745,5 kW (1014 KM) każdy (wg [3]- Garrett TPE331-11U-601G o mocy 820 kW (1115 KM) każdy,
- "Metro 23"- Garrett TPE331-12UAR o max mocy startowej 820 kW (1085 KM), max mocy trwałej 745,5 kW (1014 KM).
Dane techniczne "Metro III" (wg [2]):
Rozpiętość- 17,3 m, długość- 18,09 m, wysokość - 5,08 m, powierzchnia nośna- 28,71 m2.
Masa operacyjna samolotu pustego (commuter)- 4268 kg, masa operacyjna samolotu pustego (expediter)- 4137 kg, masa startowa standardowa- 6577 kg, masa startowa na zamówienie- 7257 kg, masa max do lądowania standardowa- 6350 kg, masa max do lądowania na zamówienia- 7031 kg.
Prędkość dopuszczalna- 576 km/h, prędkość operacyjna max- 459 km/h, prędkość przelotowa max- 517 km/h, prędkość przeciągnięcia na klapach- 158 km/h, wznoszenie- 12,1 m/s, pułap- 8140 m, zasięg- 711- 1970 km.
Dane techniczne "Metro 23" (wg [3]):
Rozpiętość- 17,37 m, długość- 18,09 m, wysokość- 5,08 m, powierzchnia nośna- 28,71 m2.
Masa operacyjna podstawowa- 4286 kg, masa max do kołowania- 7528 kg, masa ładunku użytecznego max- 3242 kg, masa do lądowania max- 7109 kg, masa startowa max- 7483 kg.
Prędkość przelotowa średnia- 537 km/h, początkowa prędkość wznoszenia na dwóch silnikach- 838 m/min., początkowa prędkość wznoszenia na jednym silniku- 247 m/min., pułap lotu- 4572 m.
Galeria
Źródło:
[1] "Rejestr cywilnych statków powietrznych". Lotnictwo.net.[2] (K) "Samolot pasażerski Fairchild Metro III". Skrzydlata Polska nr 37/1990.
[3] Nowicki J. "Fairchild Metro 23". Lotnictwo Aviation International nr 8/1991.