Wiciński "Sfinks", 1979

W drugiej połowie lat 1970-tych pojawiły się lotnie bezdźwigarowe, które wywoływały prawdziwy entuzjazm wśród lotniarzy. Stanowiły bowiem wyraźny postęp w dziedzinie konstrukcji lotniowych. Układ bezdźwigarowy pozwalał na różnicowe wybrzuszanie się płatów pokrycia. Cechy tej nie miały tradycyjne lotnie ze sztywnymi dźwigarami. Lotnie bezdźwigarowe posiadały szereg zalet:
- dobre właściwości lotne.
- duża przydatność w lotach na czas, na przelot, czy przewyższenie,
- duża prostota konstrukcji,
- mniejsza materiałochłonność w porównaniu z lotniami w układzie pływających dźwigarów.
Słabszym punktem lotni bezdźwigarowych było trudne lądowanie, stanowiąc problem, np. przy precyzyjnym lądowaniu na punkt (brak fazy spadochronowania). Uznawano je za konstrukcje wymagające dużego doświadczenia od pilota.
W 1979 r. Tadeusz Wiciński zaprojektował lotnię bezdźwigarową "Sfinks". Budowa lotni została ukończona w maju 1979 r. Ponieważ budowano ją z myślą o praktycznym użyciu w warunkach polskich (transport na większe odległości), stąd szczególny nacisk położono na zmniejszenie masy konstrukcji i długości po złożeniu.
Pilot T. Wiciński oblatał "Sfinksa" w czerwcu 1979 r. w Eger na Węgrzech, przed międzynarodowymi zawodami lotniowymi. Okazało się, że jest to konstrukcja pod każdym względem udana. Pilot wykonał wówczas dwa loty. W drugim, który trwał l h l min uzyskał przewyższenie 150 m. Wszechstronny test przeszła lotnia w Bieszczadach, kiedy to w drugiej połowie 1979 r. wykonano na niej kilkadziesiąt lotów, głównie ze szczytu Połoniny Wetlińskiej (l 228 m n.p.m.). Były to, m.in. loty zboczowe, przy silnym wietrze wiejącym głównie z kierunków południowych oraz loty przy wykorzystaniu termiki. 9.08.1979 r. pilot ten ustanowił rekord Połoniny Wetlińskiej, wykonując lot trwający l h 35 min oraz przewyższenie 250 m. T. Wiciński uczestniczył w międzynarodowych zawodach w Bańskiej Bystrzycy (9-11.05.1980 r.) i uzyskał wówczas 3 miejsce w pierwszej kolejce lotów. Po zawodach pilot ustanowił rekord życiowy lotem w czasie 3 h 35 min, uzyskując przewyższenie 300 m.
Lotnia bezdźwigarowa "Sfinks" posiadała dobre właściwości lotne. Sprawnie reagowała na wszelkie zmiany warunków lotu. W turbulencji zachowywała stateczność zarówno przy starcie, w zakrętach jak i przy lądowaniu. Również w lotach na termice uwidoczniały się duże zalety układu bezdźwigarowego, pozwalającego na różnicowe odkształcenie płatów pokrycia. Wadą układu bezdźwigarowego była skłonność do rozregulowania. Dotyczyło to głównie linek utrzymujących kąt rozwarcia lotni. Konstruktor podkreślał, że dobre właściwości posiada i zachowuje lotnia bezdźwigarowa tylko pod warunkiem, że jest starannie wykonana i często sprawdzana w trakcie użytkowania.
Konstrukcja.
Szkielet zbudowany z rur duralowych ø 40 x 1,5 mm oraz ø 26 x 1,5 mną (sterownica) Pa 7N. Całość spięto linkami stalowymi o średnicach: 2,5 mm i 4 mm. Większą średnicę zastosowano na linki dolne, boczne, łączące sterownicę z krawędziami natarcia oraz linki utrzymujące kąt rozwarcia lotni, łączące wystający do przodu szczyt kila z krawędziami natarcia. Kąt wierzchołkowy- 120°.
Pokrycie folią zbrojoną produkcji czechosłowackiej. Wkładki profilowane wykonane z rurek duraluminiowych ø 10 x 1 mm.
Uprząż przystosowana do lotów w pozycji leżącej.
Dane techniczne "Sfinks" (wg [1]):
Rozpiętość- 10,0 m, powierzchnia nośna- 16,0 m2, wydłużenie- 6,25, długość po złożeniu- 1,9 m.
Masa lotni- 17 kg, masa pilota- 60- 80 kg.
Zakres prędkości- 20- 75 km/h, opadanie minimalne- 0,95 m/s doskonałość- ok. 10.
Galeria
Źródło:
[1] Chrzanowski T, Wiciński T. "Bezdźwigarowy Sfinks". Skrzydlata Polska nr 12/1982.