Słowik Karol
Karol Słowik urodził się 24.06.1889 r. w Pawłosiowie k. Jarosławia. Po ukończeniu tamtejszego gimnazjum typu realnego, rozpoczął na Politechnice Lwowskiej studia zakończone zdobyciem tytułu inżyniera.
W dniu 14.06.1914 r. został wcielony do armii austriackiej. W styczniu 1915 r. ukończył Szkołę Oficerską. Walczy na froncie, uzyskując 1.06.1915 r. stopień chorążego, 1.01.1916 r., podporucznika i 1.01.1918 r- porucznika. Od 1.07.1914 r. do 1.12.1915 r. służył w 80. Pułku Piechoty. Razem z pułkiem walczył na froncie serbskim i włoskim, brał udział w czterech bitwach nad rzeką Isonzo.
W grudniu 1915 r. przeniesiony został do lotnictwa, do arsenału lotniczego (Fliegerarsenal- Flars). Służył w grupach odbioru samolotów w fabrykach lotniczych: Lohner, Hansa-Brandenburg, Aviatik-Esslingen. Od 20.10.1917 r. przeniesiony został do Etapowego Parku Lotniczego (Flep) nr 6 w Lublinie. Do grudnia 1917 r. wykonał 630 wzlotów w czasie odbiorów. Następnie, do 15.04.1918 r. służył w Oddziale Lotniczym. W czasie służby przeszedł przeszkolenie lotnicze. Od 15.04. do 10.06.1918 r. walczył na froncie w składzie pułku piechoty. 10.06.1918 r. skierowano go do Parku Lotniczego w Lublinie, w którym pozostawał do 4.11.1918 r.
W październiku 1918 r. został przyjęty w stopniu porucznika do wojska polskiego. W końcu listopada tegoż roku został wyznaczony przez kpt. pil. Romana Florera (ówczesnego dowódcę Okręgu Lotniczego Galicja) na komendanta Oddziału Lotniczego w Lublinie- późniejszej 2. Eskadry Wywiadowczej. W listopadzie (wg [5]- w grudniu) 1919 r., jako wybitny fachowiec, zostaje powołany na stanowisko kierownika Centralnych Warsztatów Lotniczych w Warszawie. Warsztaty te, zorganizowane na lotnisku mokotowskim, zajmowały się początkowo wyłącznie remontami maszyn, ale z biegiem czasu, dzięki inicjatywie Karola Słowika podjęły budowę w pełni nowego samolotu.
Na tym stanowisku jaśnieją w pełnym blasku jego zdolności organizacyjne i konstruktorskie. Niezmordowany w pracy, świecąc przykładem swym podwładnym nie wie, co to odpoczynek. Potrzeby frontu są wielkie, a samolotów brak. Z materiału pozostawionego po okupantach wyrastają pod jego kierownictwem coraz to nowe płatowce.
W organizacji wojny, w organizacji zwycięstwa jest praca trudna i ciężka, praca wyczerpująca, o której ogół nie wie, gdyż wre ona zdała od frontu i pól bitew, gdyż okryta jest tajemnicą wojskową. Ta praca- to zaopatrywanie walczących we wszystko, co do walki potrzebne. Jeśli to zaopatrywanie było trudne do rozwiązania zagadnieniem w państwach, które posiadały rutynowany aparat organizacyjny, to cóż dopiero za trud był w Polsce, budującej się na rumowiskach i zgliszczach. Nadludzkich sił wymagała ta praca, wielkich talentów improwizatorskich. Jednym z improwizatorów, dostarczającym niemal z niczego samolotów dla potrzeb frontu, był kpt. inż. Karol Słowik.
W 1919 r. inż. K. Słowik zbudował samolot CWL "Słowik", będący kopią niemieckiego samolotu Hannover-Roland CL-II. Zbudowano go według prawie odręcznych rysunków, wykonanych z natury z samolotów pozostawionych przez Niemców na lotnisku mokotowskim. Oryginalne samoloty niemieckie tego typu posiadały silnik Argus (118 kW). Centralne Warsztaty Lotnicze, chcąc zwiększyć prędkość wyposażyły samolot w silnik Austro- Daimler (162 kW), nie wzmacniając jednak konstrukcji. Wprowadzono też pewne zmiany w kadłubie oraz podwoziu.
Samolot wykonał pierwszy lot 9.08.1919 r. W dniu 23.08.1919 r. przed Naczelnikiem Państwa Józefem Piłsudskim odbył się pokaz lotu samolotu, który zakończył się katastrofą. Podczas lotu od samolotu oderwały się skrzydła. Resztki samolotu spadł na ziemię nie opodal zgromadzonych. Pod szczątkami zginęła załoga: por. inż. Karol Słowik i ppor. pilot Kazimierz Jesionowski.
Karol Słowik pośmiertnie został mianowany do stopnia kapitana.
Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
W armii Austro-Węgier odznaczono go Srebrnym Medalem za Waleczność 1 klasy i Krzyżem Karola.
5.12.2018 r. w Centrum Kultury Akademickiej Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno- Ekonomicznej w Jarosławiu odsłonięto tablicę pamiątkową dedykowaną jego pamięci, fundowaną przez Fundację Otwartego Muzeum Techniki, Śląski Klaster Lotniczy i PWST-E w Jarosławiu.
Źródło:
[1] Praca zbiorowa "Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa". Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933.[2] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[4] Kędzierski J. "Karol Słowik (1889- 1919)". Skrzydlata Polska nr 46/1964.
[5] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.