BAC 3-11 (BAC Three-Eleven), 1969-1971

Projekt samolotu pasażerskiego. Wielka Brytania.
Projekt samolotu pasażerskiego BAC 3-11. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

W końcu lat 1960-tych brytyjska firma lotnicza British Aircraft Corporation opracowała projekt szerokokadłubowego samolotu pasażerskiego BAC 3-11.

Założenia projektowe samolotu zostały przedstawione publicznie podczas Międzynarodowych Salonów Lotniczych i Kosmicznych w Paryżu w latach 1967 i 1969. Pod względem  wielkości, masy i zasięgu samolot był konkurencyjny do opracowywanego wówczas europejskiego samolotu pasażerskiego Airbus A 300. Projekt BAC 3-11 otrzymał wsparcie kół rządowych związanych z firmą Rolls-Royce- producentem lotniczych silników turboodrzutowych. Przez Brytyjczyków traktowany był jako alternatywa, na wypadek fiaska europejskiego Airbusa.

Przedstawiony na rysunkach, wizjach artystycznych, modelach i częściowej makiecie z drewna, BAC Three-Eleven był zmodyfikowaną i powiększoną wersją wcześniejszej konstrukcji firmy- BAC 1-11. Do napędu przewidywano zastosowanie dwóch dużych silników turbowentylatorowych Rolls-Royce RB207 lub Rolls-Royce RB211 albo podobnych, umieszczonych po obu stronach tylnej części kadłuba.

Aby rozpocząć realizację programu niezbędna była rządowa pomoc finansowa. Jednak rząd brytyjski wszedł, poprzez firmę Hawker Siddely, do konsorcjum Airbus Industrie i nie mógł finansować konkurencyjnych projektów. Również silnik do samolotu A 300 miała opracować brytyjska firma Rolls-Royce- miał to być RB.207 o ciągu 222 kN. W 1969 r. rząd brytyjski postanowił wystąpić z konsorcjum, a firma Rolls-Royce przerwała prace nad silnikiem RB.207 (w konsorcjum Airbus pozostała jedynie firma Hawker Siddely). Teoretycznie więc program BAC 3-11 mógł otrzymać wsparcie rządowe. W latach 1969-1970 brytyjskie państwowe linie lotnicze British European Airways (BEA) oraz prywatne Court Line Aviation wyrażały chęć zakupienia samolotów  BAC 3-11. Ostatecznie jednak nie doszło do złożenia zamówień.

Realizacja programu BAC 3-11 napotkała na szereg przeszkód, z których najważniejsze były:
- techniczne- samolot posiadał zbyt dużą masę własną i za mały udźwig, wyrażano również opinie, że projekt posiada poważne błędy konstrukcyjne,
- polityczne- samolot BAC 3-11 byłby konkurencyjny w stosunku do samolotów amerykańskich oraz europejskiego A 300. Strona amerykańska ostrzegała, że podjęcie budowy BAC 3-11 może pogorszyć wzajemne relacje polityczne i handlowe. Również partnerzy z Europejskiego Wspólnego Rynku naciskali na rząd brytyjski aby nie podejmował budowy konkurencyjnej konstrukcji,
- finansowe-  rząd brytyjski pragnął wycofać się z finansowania samolotów pasażerskich. Doświadczenia z budowy samolotów Vickers VC10 i Hawker Siddely "Trident" wykazały, że dofinansowywane samoloty pasażerskie są niekonkurencyjne. Dodatkowo firmy umyślnie zaniżały przewidywane koszty programów, aby zachęcić rząd do ich finansowania. Rzeczywiste koszty ich realizacji okazały się znacznie wyższe.

W tym samym czasie konsorcjum Airbus Industrie zebrało dostateczną, do rozpoczęcia realizacji programu, liczbę zamówień na A 300B, którego prototyp znajdował się już w końcowej fazie budowy. Dodatkowo rząd brytyjski naciskał na linie lotnicze (zarówno państwowe BEA, jak i prywatne), aby zamówiły amerykańskie samoloty Lockheed L-1011 "Tristar", napędzane silnikami Rolls-Royce. Ze względu na nikłe szanse, aby uzyskać zamówienia na samolot BAC 3-11, firma British Aircraft Corporation w 1971 r. ostatecznie wycofała się z jego budowy.

W Polsce.

W 1970 r. polski przemysł lotniczy podjął próbę nawiązania kooperacji z przemysłem brytyjskim przy opracowaniu i produkcji planowanego wówczas samolotu pasażerskiego BAC-3-11. Dla rozpoznania możliwości i określenia zakresu współpracy, do zakładów lotniczych w Weybridge i Filton udała się polska delegacja. Projekt, ze względu na stanowisko polityczne ówczesnych decydentów, nie wszedł w życie.

Konstrukcja.
Dolnopłat o konstrukcji metalowej. Pasażerów- 300.
Kabiny zakryte, ciśnieniowe.
Podwozie trójpodporowe z przednim podparciem, chowane w locie.
Usterzenie w układzie litery "T".

Napęd- 2 silniki turboodrzutowe Rolls-Royce RB207 o ciągu ok. 222 kN każdy lub Rolls-Royce RB211-61  o ciągu 222,4 kN (22 680 kG) każdy (przewidywano podniesienie ciągu do 233,4 kN) albo inne o podobnym ciągu.

Dane techniczne BAC-3-11 (wg [1]):
Rozpiętość- 44,8 m, długość- 56,15 m, wysokość- 13,2 m.
Masa startowa max- 136 980 kg.
Prędkość przelotowa- 965 km/h, zasięg z 245 pasażerami i ładunek (razem 22 680 kg)- 2775 km, zasięg z 300 pasażerami i ładunek (razem 31 750 kg)- 1850 km.

Galeria

  • BAC 3-11. Rysunek w trzech rzutach. (Źródło: rys. Piotr Górski via Skrzydlata Polska nr 7/1984).

Źródło:

[1] Górski P. "Nie spełnione marzenia". Skrzydlata Polska nr 7/1984.
[2] Internet.
[3] Oleksiak J. "Problemy rozwoju samolotu Dromader". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 12 (5/2005).

blog comments powered by Disqus