MA-2 "Szaman" / MA-3 (MG-3) "Szaman-2", 1996

Motolotnia. Polska.
Motolotnia MA-3 ”Szaman-2”. (Źródło: Copyright Wiesław Lisek).

Jesienią 1995 r. zrodził się pomysł budowy motolotni o konstrukcji wykraczającej poza obowiązujące wówczas standardy. Jej konstrukcję opracował Jan Madej. Do realizacji projektu przystąpił również modelarz Aeroklubu Mieleckiego- Janusz Wróbel. Motolotnia otrzymała oznaczenie MA-2 "Szaman". Prace prowadzone były w Ośrodku Modelarstwa Lotniczego Aeroklubu Mieleckiego mieszczącym się w baraku w ówczesnym Miasteczku Młodego Robotnika w Mielcu. W budowie motolotni wykorzystano fragment niedokończonego modelu kadłuba ultralekkiego samolotu amatorskiego wg projektu konstruktorów byłego OBR-SK Mielec, co znacznie przyspieszyło prace.

Po kilku miesiącach zespołowej pracy, latem 1996 r. prototyp był gotowy do oblotu. Jeszcze bez lakierowania i bez ostatecznego wykończenia kabiny motolotnia wykonała pierwszy lot 29.06.1996 r. Pilotem był Piotr Korpal. W następnych dniach przeprowadzone zostały kolejne loty próbne oraz wykonywano prace wykończeniowe. Projekt malowania wykonał modelarz Aeroklubu Mieleckiego, Andrzej Bury. W lipcu 1996 r. motolotnia została zaprezentowana i zgłoszona do konkursu w II Stalowowolskim Zlocie Konstrukcji Amatorskich w Turbin. Początkowo została wykluczona z udziału w konkursie, ponieważ komisja konkursowa uznała Szamana jako… wyrób PZL Mielec. Wątpliwości komisji budziło wykończenie "Szamana" i wyposażenie kabiny pilota jakoby nie możliwe do wykonania w warunkach amatorskich! Ostatecznie jednak uznano amatorskie wykonanie "Szamana" i wyróżniono go nagrodą za najciekawsze rozwiązanie techniczne Zlotu.

Następstwem zainteresowania "Szamanem" w Turbii była decyzja o budowie następnego egzemplarza. W 1997 r. jednomiejscowy "Szaman" prezentowany był na dwóch zlotach. W Oleśnicy na Europejskim Zlocie Lotniczym Oleśnica'97 wyróżniony został trzema nagrodami:
- I miejsce za rozwiązania konstrukcji amatorskiej mikrolotu,
- II miejsce za pokaz w locie mikrolotu konstrukcji amatorskiej,
- III miejsce za wykonanie konstrukcji amatorskiej.
Podczas III Stalowowolskiego Zlotu Konstrukcji Amatorskich w Turbii uznany został za najlepszą konstrukcję Zlotu.

W tamtym okresie loty "Szamanem" wykonywał głównie Piotr Korpal. Jego uwagi i sugestie spowodowały wprowadzenie wielu zmian w konstrukcji. Została wykonana nowa, powiększona bryła kadłuba, wprowadzono wiele zmian konstrukcyjnych. Powstała nowa jednomiejscowa motolotnia oznaczona MA-3A "Szaman".

W 1996 r. zrodziła się idea budowy dwumiejscowej wersji "Szamana". Jednak prace studyjne przeciągały się, ponieważ konstruktor Jan Madej nie mógł się zdecydować na wybór koncepcji: miejsca załogi jedno za drugim czy jedno obok drugiego. Kadłub nowej wersji został wykonany dopiero w 1998 r. Motolotnia ze skrzydłem "Libre II", która otrzymała oznaczenie MA-3A "Szaman-2", została oblatana pod koniec 1999 r. Pilotem oblatywaczem był ponownie Piotr Korpal.

W następnych latach, przy udziale Jacka Graniczni, zbudowano dwie dwumiejscowe motolotnie oznaczone jako MG-3 "Szaman-2", w tym jedna napędzany silnikiem Suzuki "Swift". Na pozostałych egzemplarzach zabudowane były adaptowane silniki samochodowe Volkswagen. Zmiany konstrukcyjne w poszczególnych egzemplarzach są dość istotne, chociaż na pierwszy rzut oka mało zauważalne. Przez cały okres rozwoju motolotni dokonywane były liczne zmiany konstrukcji, które wpłynęły na komfort lotu, osiągi i cechy eksploatacyjne.

W 1998 r. Jan Madej otrzymał patent nr 105280 na "Motolotnię z miękkim pokryciem skrzydła z odciągami przednim i tylnym, z masztem jako rurą pionową oraz znanym trójkątem sterowniczym ma opływowy kadłub (1) z osłoną kabiny (7) związany z masztem zastrzałem masztu i dolnym łącznikiem, które są umieszczone w owiewce (2) tworzącej aerodynamiczny układ kompensacyjny"- (patrz również zdjęcie w Galerii).

Obie motolotnie MA-2 "Szaman" i MA-3 (MG-3) "Szaman-2" prezentowane były podczas VII Stalowowolskiego Zlotu Amatorskich Konstrukcji w Turbii w 2001 r. W 2008 r. Wiesław Lisek z Wrocławia startujący "Szamanem" na XIV Stalowowolskim Zlocie Amatorskich Konstrukcji Lotniczych zdobył Grand Prix Zlotu.

Konstrukcja MA-3A "Szaman 2".
Dwumiejscowa motolotnia. Wersje MA-2 "Szaman"MA-3A "Szaman"- jednomiejscowe.
Skrzydło- kadłub motolotni może być podwieszony pod każdym dostępnym na rynku skrzydłem np. WAM "Libre", Aeros "Stranger", Grif.
Kadłub motolotni (określenie wózek jest dla tej konstrukcji raczej nieadekwatne) został zaprojektowany jako bryła o aerodynamicznym kształcie podwieszona pod klasycznym skrzydłem. Wykonany jest z kompozytu szklano-epoksydowego. Dwumiejscowa kabina z miejscami jedno za drugim zakryta jest osłoną ze szkła organicznego i dwoma bocznymi szybami pasażera. W odchylonej do przodu osłonie kabiny wykonane są boczne wykroje dla umożliwienia sterowania skrzydłem. Wykroje te powodują w czasie lotu jedynie niewielkie zawirowania powietrza w niektórych obszarach kabiny.
Podwozie przednie amortyzowane sprężyną, podwozie główne na kompozytowej goleni sprężystej.

Wyposażenie- komplet przyrządów pilotażowo-nawigacyjnych i wskaźników kontroli silnika. System ratowniczy (GRS) umieszczony jest w aerodynamicznej osłonie nad silnikiem; wystrzeliwany do tyłu w przestrzeń między skrzydłem a tarczą śmigła. Światła antykolizyjne.

Silnik- do napędu motolotni mogą być stosowane silnik różnych typów: Volkswagen, Rotax, Subaru.

Dane techniczne MA-3A "Szaman 2", skrzydło "Libre 3", silnik Rotax 582 (wg [1]):
Prędkość max- 120 km/h, prędkość przelotowa- 110 km/h, prędkość lądowania- 75 km/h, prędkość przeciągnięcia- 55 km/h, wznoszenie- 5,5 m/s, opadanie (zdławiony silnik)- 1,2 m/s, opadanie (wyłączony silnik, pilot)- 1,5 m/s, opadanie (wyłączony silnik, pilot + pasażer)- 2,0 m/s, rozbieg- 50-100 m, dobieg- 100 m.

Galeria

  • MA-3 ”Szaman-2” w widoku z przodu. Skrzydło ”Libre”. (Źródło: Copyright Wiesław Lisek).
  • MA-3 ”Szaman-2” w widoku z prawej strony. (Źródło: Copyright Wiesław Lisek).
  • Rysunek patentowy motolotni ”Szaman”. (Źródło: ”Biuletyn Urzędu Patentowego” nr 6/1998.).
  • Spotkanie motolotni MA-2 ”Szaman” i MA-3 (MG-3) ”Szaman-2” podczas VII Stalowowolskiego Zlotu Amatorskich Konstrukcji w Turbii 2001 r. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/2001).

Źródło:

[1] Motolotnieszaman.pl.
[2] Informacje uzyskane od Wiesława Liska.
[3] "Biuletyn Urzędu Patentowego" nr 6/1998.
[4] Krawcewicz K. "Stalowa Wola- tam się bywa!". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 10/2001.

blog comments powered by Disqus