WB Electronics (Flytronic) "FlyEye", 2008

Bezzałogowy rozpoznawczy aparat latający. Polska.
Bezzałogowy aparat latający ” ”FlyEye” wystawiony na XVIII MSPiO w Kielcach w 2010 r. (Źródło: Copyright Tomasz Hens ” Tomasz Hens- reportaże”).

Projekt bezzałogowego aparatu latającego "FlyEye" został opracowany w, należącej do grupy WB Electronics, spółce Flytronic sp. z o.o. Głównym konstruktorem samolotu jest Wojciech Szumiński. Prace projektowe rozpoczęły się w 2007 r. Założenia projektowe przewidywały opracowanie mini- BSL do przenoszenia zaawansowanych kamer obserwacyjnych. Konstruktorom zależało na wypracowaniu systemu bezzałogowego samolotu, który miał zawierać szereg innowacyjnych rozwiązań i funkcjonalności ważnych dla użytkownika. Pierwszy prototyp został ukończony w styczniu 2008 r. i w tym samym roku wykonał pierwszy lot. Testy prototypów trwały do grudnia 2009 r. i obejmowały badania poligonowe aparatu z udziałem wojska.

"FlyEye" był pokazywany na zamkniętych prezentacjach przygotowanych dla delegacji z krajów, które mogą być zainteresowane jego zakupem. Razem z wiropłatem "Tarkus" demonstrowany był podczas ćwiczeń "Borsuk 2010". Pierwszy egzemplarz został zaprezentowany w czerwcu 2010 r. na paryskich targach przemysłu obronnego Eurosatory 2010. "FlyEye" otrzymał również wyróżnienie specjalne Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji  na XVIII Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach (6-9.09.2010 r.). Podczas prób zrealizowano kilka tysięcy lotów. W ich trakcie nie doszło do żadnej katastrofy przy lądowaniu. "FlyEye" wykorzystany był w październiku 2010 r. w operacji poszukiwania zaginionej dziewczynki w rejonie Augustowa.

W skład wyposażenia BSL "FlyEye" wchodzi unikalna technologia precyzyjnego namierzania i wskazywania celów dla artylerii, która umożliwia lokalizację potencjalnych celów z dokładnością do 10 m. Jego oprogramowanie pozwala na współpracę z systemami kierowania ogniem Topaz (dział) i SKO-M (moździerzy). Zaletą „FlyEye” jest możliwość nie tylko obserwacji, lecz także śledzenia obiektów, również ruchomych. Zaprojektowane i skonstruowane przez WB Electronics głowice optoelektroniczne mogą być wyposażone np. jednocześnie w kamerę klasyczną z silnym zoomem optycznym oraz kamerę termowizyjną.

Napęd elektryczny oraz możliwość wykonywania lotów jako szybowiec (większość czasu w powietrzu, szacowaną nawet na 90%,) powodują, że „FlyEye” jest trudny do wykrycia dla osób czy systemów znajdu­jących się na ziemi. Samolot posiada unikatowe na rynku właściwości startu i lądowania. "FlyEye" posiada tzw. stromotorowy, czyli niemalże pionowy start. Dzięki temu konstrukcja może być wyrzucana w powietrze z bardzo małych, ograniczonych powierzchni, terenów zurbanizowanych, leśnych polan. Stromotorowo, w dwóch etapach, odbywa się także lądowanie. Po przylocie nad miejsce lądowania odrzucany jest na spadochronie zasobnik z głowicą, częścią elektroniki i bateriami. Zasobnik, stanowiący połowę wagi samolotu, ląduje z dokładnością rzędu 10 m. Potem FlyEye szybując zatacza jeszcze jedno koło i ląduje nawet na kamienistym podłożu z dokładnością sięgającą 5 m. Ułatwia to używanie maszyny w trudnych, polowych warunkach. Podczas misji samolot leci automatycznie według planu lotu, z możliwością jego modyfikacji w razie potrzeby. Płatowiec w postaci złożonej może być przenoszony przez jedną osobę w jednym plecaku, druga osoba niesie wówczas stację naziemną służącą do kontrolowania lotu oraz odbioru i analizy dostarczanych danych. Montaż i demontaż samolotu trwa 10- 15 min.

Prócz samych samolotów, w skład zesta­wu wchodzą jeszcze stacja nadawczo- odbiorcza oraz naziemna stacja kontroli lotu. WB Electronics oferuje każdemu z użytkowników pakiet szkoleniowy oparty o stworzony trenażer przeznaczony do planowania misji, ustawiania i kontroli parametrów, wykonywania symulowanego lotu i symulowania pracy głowicy.

W listopadzie 2010 r. "FlyEye" został zwycięzcą przetargu (trzeciego, po dwóch unieważnionych w poprzednich miesiącach) na dostawę 2 zestawów BSP dla Jednostki Wsparcia Dowodzenia i Zabezpieczenia Wojsk Specjalnych im. gen. bryg. Augusta Emila Fieldorfa Nila. Oba zestawy, łącznie 8 samolotów, zostały dostarczone w grudniu 2010 r. W wersji seryjnej zmianie uległa nieco konfiguracja aparatów latających. Zastosowano usterzenie w kształcie litery T (dla lepszej jego ochrony podczas lądowania), zmieniono obrys skrzydeł zwiększając ich cięciwę i powierzchnię oraz sposób mocowania do kadłuba, przekonstruowany został nieco spód kadłuba i przednia jego część. W póź­niejszym czasie usprawniano aerodynamikę, a przede wszystkim pracowano nad oprogramowaniem syste­mu. Nowym założeniem jest to, aby do przesyłania ko­mend można było wykorzystać inny statek powietrzny. Maszyna mogłaby w sposób ciągle kontrolowany latać poza zasięgiem naziemnej stacji kontroli lotów.

W 2011 r. resort obrony rozpisał postępowanie na zakup dwóch zestawów przeznaczonych dla budo­wanego w oparciu o kołowe transportery Rosomak Wielosensorowego Systemu Rozpoznania i Dozoru. Zakładano jego wykorzystanie w Afganistanie. Kompleksowy zakup związany był między innymi z pozyskaniem mini- BSP „FlyEye”. Pierwszy trans­porter Rosomak WSRiD przekazano 17. Brygadzie Zmechanizowanej w październiku 2012 r., drugi egzemplarz tra­fił do 12. Brygady Zmechanizowanej. W lutym 2012 r. Szef Sztabu Generalnego WP oficjalnie uznał system „FlyEye” za standardowy dla Sił Zbrojnych RP. W lutym 2013 r. Inspektorat Uzbrojenia podpisał umowę z WB Electronics na dostawę 12 zestawów z 48 aparatami latającymi „FlyEye”: 9 z nich tra­fiło do Wojsk Specjalnych, pozostałe 3 (po jednym) znalazły się w ramach pododdziałów rozpoznawczych pułków artylerii (5. z Sulechowa, 11. z Węgorzewa oraz 23. z Bolesławca). Pod koniec czerwca 2014 r. Inspektorat Uzbrojenia dokonał zamówienia kolejnego, pojedynczego zestawu „FlyEye”. W 2015 r. do wojska trafić miały dwa kolejne zestawy. Według da­nych WB Electronics w 2015 r. wojsko używało ok. 100 statków powietrznych tego typu. Razem z izraelskimi zestawami Aeronautics Defense "Orbiter" stanowi gros użytkowanych w wojsku powietrznych bezzałogowców. Aparaty latające "FlyEye" znajdujące się na uzbrojeniu jednostek Wojska Polskiego wykorzystywane są w operacjach bojowych.

W marcu 2012 r. przeprowadzone zostały próby z zastosowaniem cywilnym „FlyEye”. Bezzałogowiec latał nad lotniskiem w Gliwicach i częścią autostrady A4. Jego zadaniem było monitorowanie ruchu na czterokilometrowym odcinku autostrady. Misja została wykonana, udowadniając tym samym przydatność samolotu dla działań ratowniczych, prewencyjnych czy służących organom ścigania.

W 2015 r. Straż Graniczna zakupiła 4 zestawy „FlyEye” na potrzeby swoich oddziałów.

W ramach Programu modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP w latach 2013-2022 planowane jest zakupić do 40 zestawów mini-BSP bardzo krótkiego zasięgu o kryptonimie „Wizjer”, mający 4- 5 aparatów latają­cych w zestawie. Ma występować na szczeblu batalionu i charakteryzować się promieniem działania rzędu 30 km. Dostawa jest planowana od 2016 r. Firma WB Electronics SA oferuje system pod nazwą „FlyEye 2.0”.

Opracowane technologie znalazły uznanie i zastoso­wanie u odbiorców zagranicznych. W 2010 r. "FlyEye" był przygotowywany do udziału w co najmniej 2 dużych przetargach międzynarodowych.

Konstrukcja.
Bezzałogowy aparat latający. Wolnonośny górnopłat o konstrukcji kompozytowej. Obsługa- 2 operatorów.
Z przodu samolotu znajduje się składane śmigło, dlatego głowica oraz ładunek użyteczny umieszczone są pod kadłubem w rejonie środka ciężkości.
Aparat startuje z ręki, nie wymaga żadnych dodatkowych urządzeń wspomagających start. Czas przygotowania do lotu- nie większy niż 10 min, czas przygotowania do kolejnego lotu- 5 min (po sprawdzeniu stanu technicznego aparatu latającego)

Wyposażenie- łącze przesyłania danych o zasięgu do 15- 30 km. Dwukierunkową szyfrowana łączność pozwalająca na przesył komend oraz odbiór danych z prowadzonej misji pracująca w zharmonizo­wanym przez NATO paśmie dla aplikacji mobilnych (4,4-4,9 GHz).
Wyposażenie rozpoznawcze- głowica GS-2UM  wyposażona w kamerę dzienną z optycznym zoomem x10 oraz kamerę termowizyjną z rozdzielczością 640x 460 ppi. Opcjonalnie termowizor można zastąpić aparatem cyfrowym. Głowica FE2D z kamerą cyfrową z przybliżeniem optycznym x30 i dodatkowym, cyfro­wym x4. Głowica FE2i posiada kamerę termowizyjną nowej generacji.

Silnik- elektryczny. Przez większość czasu, szacowaną nawet na 90%, w powietrzu aparat lata jako szybowiec.

Dane techniczne "FlyEye" (wg [4]):
Rozpiętość- 3,9 (wg [6]- 3,6) m, długość- (wg [5]- 1,9) m.
Masa startowa- 11 kg, masa zespołu akumulatorów- ok. 3 kg.
Prędkość max- 170 (wg [6]- 120) km/h, prędkość minimalna- 50 km/h, pułap-  4000- 6000 m npm (3000 m nad poziomem stacji naziemnej), doskonałość- 17 do 20 (po odrzuceniu ładunku użytecznego), taktyczny promień działania- (wg [6]- 10- 30) km i odległość operowania od stacji bazowej (wy­soka antena)- (wg [6])- 50 km, zasięg przy przemieszczaniu się stacji naziemnej (np. wraz z konwojem)- do 300 km, czas lotu- do 3 (wg [5]- 4, wg [6]- 2- 3) h.

Dane techniczne "FlyEye" (wg [7]):
Rozpiętość- 3,6 m, długość- 1,9 m.
Masa startowa max- 11 kg, masa ładunku użytecznego- 4 kg.
Prędkość lotu- 120 km/h, prędkość w czasie lądowania po odrzuceniu zasobnika rozpoznawczego- 50 km/h, pułap lotu- 4000 m, taktyczny promień działania z zasięgiem radiowym, od naziemnej stacji kierowania i kontroli - standardowo 10- 30 km, max 50 km, zasięg (lot poza zasięgiem radiowym)- 150- 200 km, czas lotu- 2- 2,5 h, powierzchnia do startu- 50 x 50 m.

Galeria

  • Bezzałogowy aparat latający ” ”FlyEye” wraz z anteną kierunkową i wynośną konsolą. (Źródło: WB Electronics”).
  • Przed startem. (Źródło: WB Electronics”).
  • ” ”FlyEye” w locie. (Źródło: WB Electronics”).

Źródło:

[1] "Superszpieg od polskiego dostawcy". Wirtualna Polska
[2] Flytronic sp. z o.o.
[3] "Polacy skonstruowali unikatowy, bezzałogowy samolot dla wojska". Wirtualna Polska
[4] Hołdanowicz G. "Seryjne FlyEye dostarczone". Raport nr 12/2010
[5] Nita M. "Zawodowy podglądacz". Polska Zbrojna.
[6] Cielma M. „Bezzałogowce od grupy WB”. Lotnictwo nr 9/2015.
[7] Szopa M. "Bezzałogowce WB Electronics dla Sił Zbrojnych RP". Lotnictwo Aviation International nr 1/2015.

blog comments powered by Disqus