J-6 "Fregata", 1993

Motoszybowiec. Polska.
Motoszybowiec J-6 ”Fregata” (SP-8056) w locie. (Źródło: ”goraszka.info”).

W styczniu 1991 r. Jarosław Janowski rozpoczął projektowanie samolotu J-6 ”Fregata”. Stanowił on geometryczne powiększenie samolotu J-5 ”Marco” ze skrzydłem o większym wydłużeniu. Był przeznaczony na rynek amerykański.

Budowę prototypu rozpoczęto w listopadzie 1991 r. (wg [6]- w październiku 1992 r.), w firmie J & AS Aero Design. Został oblatany 15.12.1993 r. z silnikiem Mosler CB-40, który powodował zbyt duże drgania. J-6 oblatano powtórnie 15.10.1994 r. jako szybowiec, uzyskując doskonałość ok. 25 (wg [6]- doskonałość 20 oraz opadanie 1,2 m/s). Ostatecznie wybrano silnik 3PZ 800, rozwinięty w firmie J & AS Aero Design na bazie silnika Honda, przeznaczonego do napędu łodzi motorowych. Prototyp oblatano po raz trzeci 19.07.1995 r. Zbudowano dwa prototypy, z których jeden rozbił się w czasie prób flatterowych, w lipcu 1996 r. Drugi prototyp otrzymał stałe dwukołowe podwozie. Na następnych egzemplarzach zmodyfikowano wyważenie usterzenia. Motoszybowiec prezentowany był na targach ILA'96 w Berlinie i jako jedyny polski samolot prezentowa­ny był w locie!

Dopiero niemal po siedmiu latach, 6.03.2002 r. oblatany został motoszybowiec o znakach SP-8056. Po pozytywnej opinii pilota został przez IKCSP (Inspektorat Kontroli Cywilnej Statków Powietrznych) dopuszczony do prób fabryczno- państwowych w locie. Próby motoszybowca w locie, rozpoczęte w 2002 r., kontynuowano z dużymi przerwami do czerwca 2009 r. Wynikały one z braku możliwości finansowych firmy w początkowym okresie, a po uzyskaniu zamówienia z BAE Systems ze względów organizacyjnych.

Zbudowano 20 (wg [6]- ok. 30) egz., z czego 14 wykonano dla BAE Systems jako bezzałogowe statki powietrzne, 2 dla Marka Hamelka z Australii oraz po jednym na zamówienia z USA i Kanady. W Australii oba motoszybowce otrzymały certyfikaty UL i la­tały po tamtejszych 1000 kilometrowych dy­stansach budząc wielkie zainteresowanie.

W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowały się 2 motoszybowce J-6 ”Fregata”. Zgodę polskich władz na użytkowanie motoszybowca J-6 przez pilotów nieoblatywaczy uzyskano jesienią 2010 r. Od zarejestrowania prototypu minęło niemal 16 lat!

W 2012 r. konstruktor planował opracowanie dwumiejscowej wersji motoszybowca "Fregata" o rozpiętości skrzydeł 16- 18 m.

Na bazie motoszybowca J-6 ”Fregata” został opracowany w brytyjskiej firmie BAE Systems bezzałogowy samolot rozpoznawczy BAE Systems HERTI.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy średniopłat o konstrukcji kompozytowej.
Płat o konstrukcji kompozytowej, dwudzielny, jednodźwigarowy.
Kadłub skorupowy, z kompozytu szklano-epoksydowego. Kabina zakryta.
Usterzenie typu Rudlickiego, kompozytowe.
Podwozie jednotorowe z podpórkami na końcach skrzydeł.
Wyposażenie- zestaw przyrządów VFR, radiostacja UHF.

Silnik- w pierwszym prototypie, początkowo Mosler CB-40 o mocy 29 kW (40 KM), później zmodyfikowany silnik łodziowy AeroHonda BF45A o mocy 38 kW (52 KM). Wg [4]- silnik J&AS 3PZ-800 o mocy 38 kW (52 KM). Śmigło pchające.

Dane techniczne J-6 (wg [3]):
Rozpiętość- 12,55 m, długość- 5,03 (wg [4]- 5,11) m, wysokość- (wg [4]- 1,58) m, powierzchnia nośna- 8,8 (wg [4]- 9,135) m2.
Masa własna- 247 (wg [4]- 245) kg, masa startowa max- 410 kg.
Prędkość dopuszczalna- (wg [4]- 250) km/h, prędkość max- 191 km/h, prędkość przelotowa- 160-180 km/h, prędkość minimalna- 70 km/h, wznoszenie- 6,6(wg [4]- 6,0) m/s, pułap- 6500 (wg [4]- pułap teoretyczny- 7000) m, doskonałość z wyłączonym silnikiem- 23, opadanie minimalne- 1 m/s, zasięg- 980 km.

Galeria

  • Motoszybowiec J-6 ”Fregata” (SP-8056), zdjęcie wykonane na lotnisku Muchowiec w Katowicach podczas targów. (Źródło: Copyright Paweł Kotasiński).
  • J-6 oblatany w 1994 r. jako szybowiec. (Źródło: Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/1995).

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[2] Informacja. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 11/2006.
[3] Makowski T. ”Współczesne konstrukcje lotnicze Polski”. Agencja Lotnicza Altair. Warszawa 1996.
[4] ”Polskie konstrukcje amatorskie”
[5] MF, JBG ”BAE Systems Herti coraz bliżej służby”. Lotnictwo nr 4/2007.
[6] Glass A. "Samoloty Jarosława Janowskiego". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 65 (10/2010).
[7] Kędzia R. "Dlaczego motoszybowce". Motoszybowce nr 1/2012.
[8] (kk) "Fregaty w Australii". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 8/1997.
[9] (kk). "Szybowiec J-6". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/1995.
[10] (kk) "Fregata z nowym silnikiem". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 5/1995.
blog comments powered by Disqus