Diamond H-36 "Dimona / HK-36 "Super Dimona", 1980
(Hoffmann H-36 "Dimona")

Motoszybowiec. Austria.
Motoszybowiec Diamond HK-36R "Super Dimona". (Źródło: Huhu Uet via "Wikimedia Commons").

Pod koniec lat 1970- tych w zachodnioniemieckich firmach szybowcowych (np. Grob, Valentin) powstały projekty nowej gene­racji motoszybowców dwumiejscowych o konstrukcji kompozytowej. Jednym z nich był Hoffmann H-36 "Dimona" skonstruowany przez Wolfa Hoffmanna. W firmie Wolf Hoffmann Flugzeug K.G. opracowano oprzy­rządowanie i wykonano prototyp, który został oblatany 9.10.1980 r. Przewidywano pro­dukcję H-36 w Izraelu, w firmie IDI Aviation Production pod nadzorem firmy ma­cierzystej.

Ostatecznie produkcja została podjęta w Austrii w firmie Hoffmann Flugzeugbau, założonej przez Wolfa Hoffmanna. Firma zmieniła później nazwę na HOAC Flugzeugwerk i ostatecznie na Diamond Aircraft Industries. Opracowano szereg wersji rozwojowych:
- H-36 "Dimona"- oryginalna wersja produkowana przez firmę Hoffmann, a później przez HOAC. Posiadała rozpiętość skrzydeł 16,0 m, podwozie w układzie konwencjonalnym i doskonałość 27. Do napędu stosowane były silniki Limbach L2000 EB1C o mocy 60 kW (80 KM), Rotax 912A o mocy 60 kW (80 KM) lub Limbach L2400 EB o mocy 65 kW (87 KM). Certyfikat FAA został przyznany 9.07.1986 r.,
- HK-36 R "Super Dimona"- wersja stanowiąca rozwój H-36. Otrzymała dźwigar z włókna węglowego, zmodyfikowany kadłub, skrzydła o rozpiętości 16,2 m oraz silnik Rotax 912A o mocy 60 kW (80 KM). Opcjonalnie można było zamontować końcówki skrzydeł, które zwiększały rozpiętość do 17,6 m. Certyfikat FAA został przyznany 23.07.1993 r.,
- HK-36TS "Super Dimona"- wersja opracowana na bazie HK-36 R. Rozpiętość została zwiększona do 16,6 m, zastosowano silnik Rotax 912 A3 o mocy 60 kW (80 KM) i podwozie w układzie konwencjonalnym Doskonałość motoszybowca wzrosła do 28. Certyfikat FAA został przyznany 25.09.1997 r. Sprzedawany w Kanadzie i USA pod nazwą "Katana Xtreme",
- HK-36TC "Super Dimona"- wersja napędzana silnikiem Rotax 912 A3 o mocy 60 kW (80 KM). Otrzymała todwozie trójkołowe z kołem przednim. Certyfikat FAA przyznany został 25.09.1997 r. Wersja sprzedawana w Kanadzie i USA również pod nazwą "Katana Xtreme",
- HK-36TC-100 "Super Dimona"- wersja otrzymała mocniejszy silnik Rotax 912 S3 o mocy 74 kW (99 KM). Podwozie trójkołowe z kołem przednim. Certyfikat FAA przyznany został 12.01.2004 r. Wersja sprzedawana w Kanadzie i USA również pod nazwą "Katana Xtreme",
- HK-36TTS "Super Dimona"- wersja napędzana silnikiem Rotax 914 F3 lub F4 z turbodoładowaniem o mocy 86 kW (115 KM). Rozpiętość motoszybowca wynosi 16,6 m, doskonałość aerodynamiczna- 28. Podwozie w układzie klasycznym. Certyfikat FAA przyznany został 25.09.1997 r. Wersja sprzedawana w Kanadzie i USA również pod nazwą "Katana Xtreme",
- HK-36TTC "Super Dimona"- wersja podobna do HK-36TTS, ale z podwoziem w układzie trójkołowy z kołem przednim. Certyfikat FAA przyznany został 25.09.1997 r. Wersja sprzedawana w Kanadzie i USA również pod nazwą "Katana Xtreme",
- HK36TTC "Eco Dimona"- specjalna wersja obserwacyjno- patrolowa wyposażona w ruchomą kamerę WESCAM i monitor w kabinie załogi. Silnik Rotax 914 F3 lub F4 z turbodoładowaniem o mocy 86 kW (115 KM). Certyfikat FAA przyznany został 25.09.1997 r. w kategorii użytkowej o masie całkowitej do 770 kg, natomiast 21.12.2000 r. otrzymał certyfikat w ograniczonej kategorii, tylko do wykonywania zdjęć lotniczych o masie całkowitej zwiększonej do 930 kg. Wersja sprzedawana w Kanadzie i USA pod nazwą "Xtreme Multi Purpose",
- DA-36 "E-Star"- motoszybowiec doświadczalny, opracowany przez firmy Siemens, EADS i Diamond Aircraft w celu przebadania możliwości zmniejszenia zużycia paliwa i emisji spalin nawet o 25 procent. W motoszybowcu zastosowany został napęd hybrydowy, w którym śmigło napędzane jest silnikiem elektrycznym Siemens o mocy 70 kW (94 KM). Energia elektryczna wytwarzana jest przez generator napędzany małym silnikiem Wankla firmy Austro Engine o mocy 30 kW (40 KM). Dodatkowa moc, potrzebna podczas startu i wznoszenia dostarczana jest z akumulatorów, które są ładowane przez generator podczas przelotu. Prototyp został oblatany 8.06.2011 r.

Motoszybowce H-36 "Dimona" / HK-36 "Super Dimona" są konstrukcjami, które przyniosły firmie Diamond największą sławę. Zbudowano ponad 900 egz. wszystkich wersji. Przeznaczony do latania rekreacyjnego i turystyki lotniczej. Sprawdza się również jako narzędzie do szkolenia szybowcowego. Jest również doskonałym, trwałym i tanim w eksploatacji holownikiem do szybowców. Motoszybowiec dopuszczony jest do podstawowej akrobacji.

Na bazie konstrukcji motoszybowca HK-36 "Super Dimona" opracowany został samolot szkolno-  turystyczny Diamond DV-20 "Katana".

W Polsce.

W 2007 r. został zarejestrowany w Polsce jeden motoszybowiec Diamond HK-36 TTS "Super Dimona", który otrzymał znaki rejestracyjne SP-0068.

Konstrukcja H-36 "Dimona".
Dwumiejscowy wolnonośny dolnopłat o konstrukcji kompozytowej.
Płat o obrysie trapezowym. Wznios 4°. Konstrukcja dwu­dzielna, jednodźwigarowa skorupowa z kompozytu szklano- epoksydowego. Dźwigar skrzynkowy, pasy dźwigarowe z włókna (rowing) szklanego. Z górnej powierzchni skrzydła wysuwane hamulce aerodyna­miczne typu Schempp-Hirth. Lotki lami­natowe, przekładkowe, klap brak. Koń­cówki lekko zagięte do dołu. Skrzydła mogą być łatwo składane do tyłu.
Kadłub- przekrój owalny zbliżony do ko­łowego. Konstrukcja skorupowa z kompo­zytu szklano- epoksydowego. Tylna część kadłuba przechodzi płynnie w statecznik pionowy. Kabina pilotów z miejscami obok siebie, zakryta.
Usterzenie w układzie T. Obrysy usterzeń trapezowe. Kon­strukcja kompozytowa, stateczniki jedno dźwigarowe, stery przekładkowe.
Podwozie w układzie klasycznym, stałe.

Wyposażenie- podstawowy zestaw przyrządów pilotażowo nawigacyjnych i kontroli silnika, radiostacja. Możliwość insta­lowania wyposażenia dodatkowego.

Silnik- patrz historia rozwoju konstrukcji.

Dane techniczne H-36 "Dimona" (wg [2]):
Rozpiętość- 16,0 m, długość- 6,85 m, wysokość- 1,6 m, powierzchnia nośna- 15,2 m2.
Masa własna- 450 kg, masa użyteczna- 250 kg, masa całkowita- 700 kg.
Prędkość dopuszczalna- 275 km/h, prędkość max- 200 km/h, prędkość przelotowa- 160 km/h, prędkość minimalna- 70 km/h, wznoszenie- 3,2 m/s, doskonałość max przy prędkości 105 km/h- 27 m, opadanie minimalne przy prędkości 80 km/h- 0,9 m/s, zasięg- 1000 km.

Galeria

  • Hoffmann H-36 ”Dimona”. Rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 7/1984).

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2008”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2008.
[2] T. M. "Hoffmann / IDI Aviation Products H-36 Dimona". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 7/1984.
[3] Informacja własna.

blog comments powered by Disqus