J-3 "Orzeł" ("Eagle"), 1978

Amatorski ultralekki samolot sportowy. Polska.
Amatorski ultralekki samolot sportowy J-3 ”Orzeł” (”Eagle”). (Źródło: Copyright Zbigniew Jóźwik- ”Samoloty, śmigłowce, szybowce- fotografia lotnicza”).

Samolot J-3 ”Orzeł” został skonstruowany ok. 1977 r. przez Jarosława Janowskiego. Był on bardzo podobny do J-2 ”Polonez”. Samolot otrzymał pro­fil Wortmanna z klapolotką na całej rozpiętości płata, co w konstrukcjach polskich samolotów amatorskich było zupełną nowością. W samolocie zastosowano dwa ciekawe rozwiązania:
- w końcach płatów umieszczone zostały zbiorniki paliwa pod 20 dm3 każdy z włókna szklanego i żywicy epoksydowej. Razem ze zbiornikiem w ka­binie, za plecami pilota, mieszczącym 60 dm3 benzyny pozwoli to samolo­towi na utrzymywanie się w po­wietrzu przez ok. 10 h z prędkością około 200 km/h,
- golenie pod­wozia wykonane zostały z rowingu szklanego i żywicy epoksydowej, oczywiście także w warunkach ama­torskich.

Budowa trwała rekordowo krótko, bo od grudnia 1977 r. do lipca 1978 r. a wykonał ją Witold Kalita, znakomity stolarz z Aeroklubu Łódzkiego, wspólnie z konstruktorem Jarosławem Janowskim oraz właścicielem samolotu- inż. Marianem Nowakiem, doświad­czonym pilotem agrolotniczym.

Wkrótce samolot został przez Mariana Nowaka wywieziony do Kanady- wg [4]- został wywieziony w 1976 r. i oblatany w 1977 r. (?). Nazwa samolotu została zmieniona na ”Eagle”. Za ocean popłynął polskim stat­kiem. Tę zaś drogę poprzedziła pod­róż z Łodzi na Wybrzeże w specjal­nej skrzyni, na wózku holowanym przez Fiata 126 p.

"Orzeł" nie został oblatany w Pol­sce. Już na miejscu, w Kanadzie płatowiec został wyposażony w silnik Porsche o mocy 43,5 kW (wg [4]- 29 kW). Konstruktor przewidywał, że pozwoli mu to rozwijać prędkość do 250 km/h. W późniejszym okresie silnik Porsche zastąpiony został silnikiem Rotax. Kabina mogła pomieścić pilota mierzącego 2 m wzrostu. "Orzeł" był mniejszy od samolotu J-1 "Prząśniczka", lżejszy od niego, posiadał większy zasięg i większą prędkość z większym cięża­rem (paliwo i pilot).

Przez blisko 12 lat wykonywał na nim loty pod niebem Kanady i USA. W 1980 r. na zlocie w Oshkosh wzbudził duże zainteresowanie, również jako pierwszy amatorski samolot z bloku komunistycznego. Samolot startował z krótkich lądowisk i wykonywał przeloty 600 km. Obecnie samolot znajduje się w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.

Ponieważ samolot miał tylko dokumentację szkicową nie była ona sprzedawana, mimo wielu chętnych.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy średniopłat.
Płat z pro­filem Wortmann z klapolotką na całej rozpiętości płata.
Kabina zakryta.
Podwozie klasyczne, stałe. Golenie kompozytowe.

Silnik- przerobiony silnik samochodowy Porsche o mocy 43,5 kW (60 KM)- wg [4]- o mocy 40 KM (29 kW), zastąpiony później silnikiem Rotax o mocy 37 kW (50 KM).

Dane techniczne J-3 (wg [3]):
Rozpiętość- 7,0 (wg [1] -6,7) m, długość- 4,8 m, powierzchnia nośna: 6,8 m2.
Masa własna (bez silnika)- 105 kg.
Osiągi obliczeniowe z silnikiem Porsche: prędkość max- 250 km/h, prędkość przelotowa- 200 km/h, zasięg- 2000 km, czas lotu- 10 h.

Dane techniczne J-3 z silnikiem Rotax (wg [4]):
Prędkość max- 195 km/h, prędkość przelotowa- 170 km/h, prędkość przeciągnięcia- 65 km/h, wznoszenie- 4,5 m/s, pułap- 4500 m, zasięg- 600 km.

Galeria

  • Samolot J-3 ”Orzeł” w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. (Źródło: Copyright Zbigniew Jóźwik- ”Samoloty, śmigłowce, szybowce- fotografia lotnicza”).
  • Samolot w trakcie budowy. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 38/1978).
  • Samolot po zakończeniu bodowy, jeszcze bez silnika. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 38/1978).
  • Transport samolotu z Łodzi na Wybrzeże w specjal­nej skrzyni, na wózku holowanym przez Fiata 126 p. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 38/1978).

Źródło:

[1] ”Polskie konstrukcje amatorskie”.
[2] "Strona Stanisława Gradolewskiego".
[3] Potęga J. "J-3 Orzeł poleci nad...Kanadą". Skrzydlata Polska nr 38/1978.
[4] Muzeum Lotnictwa Polskiego.
[4] Glass A. "Samoloty Jarosława Janowskiego". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 65 (10/2010).
[5] Nowak M. "Zbudowałem motoszybowiec". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/1994.
blog comments powered by Disqus