Jach "Żabuś", 1923

Szybowiec. Polska.
Szybowiec "Żabuś" w wariancie z 1923 r. (Źródło: archiwum).
Kpt. Franciszek Jach, według dokumentacji opracowanej przez inż. Jana Siejkowskiego, zbudował w warsztatach szkoły pilotów w Bydgoszczy w 1923 r. szybowiec, nazwany "Żabuś". Szybowiec wziął udział w I Konkursie Ślizgowców w Białce koło Nowego Targu, pilotowany przez Franciszka Jacha.

Szybowiec wyróżniał brak usterzenia pionowego, duże lotki i staranne wykonanie. Podczas konkursu w dniu 29.08.1923 r. szybowiec został uszkodzony podczas pierwszego lotu, który trwał 17 s. Przyczyną uszkodzenia był skomplikowany sposób sterowania. "Żabuś" podczas konkursu wzbudził zainteresowanie ludności miejscowej; jeden z gazdów chciał go kupić za 50 mln marek.

Szybowiec został w 1924 r. przebudowany, dodano usterzenie pionowe i przerobił system sterowania. Zmodyfikowany "Żabuś" wziął udział w czerwcu 1925 r. w II Konkursie Szybowców na Oksywiu koło Gdyni. F. Jach wykonał na nim podczas zawodów dwa udane loty, m.in. rekordowy o długości 560 m w czasie 30 s, zaś trzeci lot wykonał na nim W. Szulczewski. Po zawodach szybowiec został przekazany do Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego w Poznaniu, gdzie po wybuchu wojny w 1939 r. został zniszczony przez Niemców. Dokumentacja szybowca znajduje się w tym Muzeum do dziś.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy górnopłat typu parasol o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątny, dwudźwigarowy, kryty płótnem, wsparty na piramidzie z rur stalowych na kadłubie i podpar­ty zastrzałami o układzie litery N, z rur stalowych. Części zewnętrzne skrzydeł ścieniające się ku końcowi. Lotki sięgające do przedniego dźwigara, a ich części zewnętrzne z odciążeniem aerodynamicznym - sięgające do krawędzi natarcia płata.
Kadłub o przekroju prostokątnym, a w widoku z boku o kształcie profilu lotniczego, półskorupowy, czteropodłużnicowy, kryty sklejką.
Usterzenie kryte płótnem, usterzenie poziome, elastycznie wyginane.
Podwozie główne na półkolistych, stalowych resorach. Płoza tylna amortyzowana gumą.

Dane techniczne "Żabuś", w nawiasach dane szybowca po przeróbce (wg [1]):
Rozpiętość- 14,5 m, długość- 6,6 m, wysokość- l,5 m, powierzchnia nośna- 20 m2.
Masa własna- 122 (132) kg, masa użyteczna- 68 kg, masa całkowita- 190 (200) kg.

Galeria

  • Zbudowany przez Franciszka Jacha (pierwszy z lewej) szybowiec ”Żabuś” wyróżniał brak usterzenia pionowego. (Źródło: via W. Sankowski).
  • ”Żabuś” w Białce, w widoku z tyłu. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
  • ”Żabuś” w 1925r z usterzeniem pionowym. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
  • Jach ”Żabuś”, rysunek w rzutach. (Źródło: Skrzydlata Polska).
  • Szybowiec ”Żabuś” w czasie zawodów na Oksywiu koło Gdyni. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
blog comments powered by Disqus