ITS "Wróbel", 1939

Akrobacyjny samolot słabosilnikowy. Polska.
Model tunelowy samolotu ITS ”Wróbel” z Wystawy Lotniczej we Lwowie (1938 r.). (Źródło: Skrzydlata Polska nr 1/1964).

W 1937 r., z inicjatywy Instytutu Techniki Szybowni­ctwa i Motoszybow­nictwa (ITSM) we Lwowie, podjęta została akcja populary­zacji samolotów słabosilnikowych dla potrzeb polskiego lotnictwa sportowe­go. Szereg wypowiedzi oraz szczegółowe analizy w tym zakresie podane zostały w latach 1937- 1938 na ła­mach pism Skrzydlata Polska, Lot Polski i w Biuletynach Lwowskie­go Czasopisma Lotnicze­go. Zagadnieniem ma­sowego szkolenia pilotów na motoszybowcach i sa­molotach słabosilnikowych, ze względu na niskie ko­szty produkcji prostego sprzętu i jego użytkowania, zainteresowała się Liga Obrony Powietrznej i Przeciwga­zowej (LOPP), która wya­sygnowała fundusz pienięż­ny na rozpoczęcie prac doświadczalnych.

Założenia LOPP przewi­dywały podjęcie produkcji seryjnej najbardziej udanych konstrukcji w Doświad­czalnych Warsztatach Lotniczych (RWD), związanych z LOPP.

Analiza przeprowadzona przez Instytut Techniki Szybownictwa, dała lwow­skim konstruktorom wy­tyczne do opracowania projektów samolotów napędzanych silnikami małej mocy w za­kresie 14,7- 44 kW (20- 60 KM):
- dwumiejscowego samolo­tu szkolnego o znacznej pręd­kości, małym obciążeniu płata i małej prędkości lądowania- łatwego w obsłudze i pilota­żu dla pilotów szybowcowych przechodzących szkolenie sil­nikowe,
- samolotu dwumiejscowe­go do popularnej turystyki, o własnościach lotnych zbliżo­nych do poprzedniego,
- szybkiego samolotu tury­styczno-sportowego o starannej aerodynamice, małej mocy silnika, przystoso­wanego do lądowań w trud­nym terenie (ITS-7 "Drozd"),
- dwumiejscowego samolotu akrobacyjnego,
- samolotu jednomiejscowego o pręd­kości max ok. 200 km/h do akroba­cji i szkolenia w strzelaniach powietrznych z fotokarabinu.

W oparciu o ten program inż. Edmund Bernat opracował w pierwszej połowie 1938 r. w ITSM projekt jednomiejscowego szybkiego samolotu szkolno- akrobacyjnego, który otrzymał nazwę ITS "Wróbel".

Projekt i model aerodynamiczny samo­lotu pokazano na Krajowej Wystawie Lotniczej we Lwowie w czerwcu 1938 r. (wg innych źródeł- w maju 1938 r.). Program badań tu­nelowych modelu zakoń­czony został w końcu 1938 r., a w początkach 1939 r. zakończono prace projektowe. Wiosną 1939 r. rozpoczęto budowę dwóch proto­typów. Jeden z nich został przekazany do prób statycznych, a drugi pośpiesznie wykańczano. W sierpniu 1939 r. samolot w czasie próby koło­wania uległ awarii, podłamując goleń podwozia. Wybuch wojny 1.09.1939 r. przerwał dalsze prace nad tym samolotem. ITS "Wró­bel" zniszczony został przez studentów Politech­niki Lwowskiej w pierw­szych dniach wojny. (Wg [3]- informacje, że samolot był gotów w sierpniu 1939 r. są niesprawdzone).

Konstrukcja.
Jednomiejscowym dolnopłat o kon­strukcji mieszanej.
Płat dzielony, drewniany. Skrzydła dwudźwigarowe, usz­tywnione stalowymi cienkimi cięgnami. Keson krytym sklejką, a częścią spływową krytą płótnem. Stateczniki kryte sklejką, stery płótnem.
Kadłub drewniany. Przód kratownicowy, tył drewniany półskorupowy. Wzmocniony stalowymi cienkościennymi rurkami (wzmoc­nienie sklejkowych wręg) z pokryciem cienką sklejką. Kabina zakryta z osłoną odsuwaną do tyłu.
Usterzenie drewniane.
Podwozie w układzie klasycznym, wciągane w locie. Podwozie główne amortyzacją olejowo- powietrzną.

Silnik- chłodzony powietrzem, czterocylindrowy, szeregowy (wi­szący) Train-4T o mocy 29 kW (40 KM) lub Mengin o mocy 33 kW (45 KM).
Śmigło drewniane, stałe.

Dane techniczne ITS "Wróbel" (wg [3]):
Rozpiętość- ok. 8,0 m, długość- ok. 6,7 m, wysokość- ok. 1,8 m, powierzchnia nośna- ok. 9,0 m2.
Prędkość przelotowa- 185 km/h.

Galeria

  • ITS ”Wróbel”, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 1/1964).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Kaczkowski R. "Samolot akrobacyjny ITS Wróbel". Skrzydlata Polska nr 1/1964.
[3] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
blog comments powered by Disqus