ITS-II (CWJ-2), 1932

Szybowiec treningowy. Polska.
Szybowiec treningowy ITS-II. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977).

Polskie szybownictwo dysponowało w latach 1931- 1932 szybow­cami szkolnymi, przejściowymi i wyczynowymi. Brakowało natomiast szybowca treningowego. Aby zmniejszyć przeskok z szybowca przejściowego na wyczynowy- Instytut Techniki Szybownictwawe Lwowie zaprojektował szybowiec treningowy. Konstruktorami jego byli inż. Wacław Czerwiński i inż. Władysław Jaworski, dlatego początkowo nosił on oznaczenie CWJ-2. Przy projektowaniu szybowca przyjęto następujące założe­nia: powinien on mieć możliwie małe wymiary i mały ciężar, możliwie dobre osiągi i dużą wytrzymałość. Przyjęto rozpiętość 12 m i postawiono za warunek, że opadanie minimalne ma być nie większe niż 0,9 m/s. Model aerodynamiczny tego szy­bowca przeszedł dmuchania w Laboratorium Aerodynamicz­nym Politechniki Lwowskiej.

Prototyp szybowca, oznaczany ITS-IIa/32, został w 1932 r. zbudowany przez Warsztaty Szybowcowe ZASPL i oblatany w listopadzie 1932 r. na lotnisku w Skniłowie na holu za samolotem. Oblot wykazał prawidłową stateczność i sterowność szybowca.

Zapotrzebowanie na szybowiec tego rodzaju spowodowało, iż wkrótce zbudowano 2 dalsze egz. szybowca ITS-II, a w 1933 r. kilka następnych. W 1933 r. kadłuby wszystkich szybowców przekonstruowano, wzmacniając tylną część kadłuba. Szybowce te otrzymały oznaczenie ITS-II/33.

W lutym 1933 r. prototyp ITS-II/32 wziął udział w pierwszym w Polsce kursie holu za samolotem przeprowadzonym na lotnisku mokotowskim w Warszawie. W drugi m kursie holu we Lwowie w lipcu 1933 r. obrały udział dwa szybowce ITS-II. ITS-II był typem szybowca, na którym rozpoczynano szkolenie pilotów w lotach holowanych za samolotem. W 1933 r. ITS-II były używane w Bezmiechowej, w szkole szybowcowej w Polichnie i we Lwowie. W dniu 22.04.1933 r. M. Younga ustaliła na nim w Bezmiechowej kobiecy rekord długotrwałości lotu- 1 h 50 min. W dniach 30.09.-1.11.1933 r. M. Blaicher wykonał na ITS-II podczas II Mityngu Lotniczego we Lwowie, jako pierwszy w Polsce akrobacje na szybowcu.

Wobec pojawienia się w 1933 r. szybowca Kocjan "Komar", który przewyższał osiągami szybowiec ITS-II, dalszych egzemplarzy ITS-II nie budowano. Istniejące ITS-II (ok. 5 egz.), używano do treningu, szkolenia na holu i akrobacji. Szybowce otrzymały wiatrochron. Do 1935 r. Aeroklub Lwowski używał dwa ITS-II (nazywa­jąc je również CWJ-2), później wycofane z użycia. Na ich miejsce weszły szybowce Kocjan "Sroka".

Konstrukcja.
Jednomiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątny z zaokrąglonymi końcami, dwudzielny, dwudźwigarowy, o profilu IAW-192, podparty zastrzałami o układzie V. Nosek do pierwszego dźwigara kryty sklejką, reszta płata płótnem. Płat wyposażony w lotki.
Kadłub półskorupowy o przekroju sześciokątnym, kryty sklejką. Osłona sklejkowa kabiny wraz z wiatrochronem otwierana na lewy bok. Z przodu zaczep do startu na holu, wyzwalany z kabiny. Kabina odkryta, bez wiatrochronu, później z wiatrochronem,
Stateczniki kryte sklejką, sterty płótnem.
Podwozie płozowe. Dół przodu kadłuba w postaci skrzynki, do której przymocowano płozę jesionową amortyzowaną krążkami gumowymi.

Wyposażenie- tablica przyrządów z podstawowymi przyrządami pilota­żowymi.

Dane techniczne ITS-II (wg [1]):
Rozpiętość- 12,0 m, długość- 6,35 m, wysokość- 1,4 m, powierzchnia nośna- 14,4 m2.
Masa własna- 105 kg, masa użyteczna- 75 kg, masa całkowita- 180 kg.
Prędkość minimalna- 44 km/h, doskonałość przy prędkości optymalnej 53 km/h- 16,5, opadanie minimalne przy prędkości ekonomicznej 49 km/h- 0,88 m/s.

Galeria

  • Szybowiec ITS-II na lotnisku w Skniłowie. Pilot Michał Blaicher, 1933 r. (Źródło: ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego).
  •  ITS-II, rysunek w rzutach. (Źródło: Czasopismo Lotnicze nr nn/1933).
  • Szybowiec ITS-II na lotnisku. (Źródło: ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego).
  • Szybowiec ITS-II w locie na holu. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe).
  • Szybowiec ITS-II w locie. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
  • ITS-II/33, rysunek w rzutach. (Źródło: ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 3).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Krzywobłodzki Z. L. "Pierwszy szybowiec akrobacyjny we Lwowie". Życie Techniczne nr 5, styczeń 1935.
[3] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
blog comments powered by Disqus