Iljuszyn Ił-18, 1957
("Moskwa")

Samolot pasażerski. ZSRR.
Samolot Iljuszyn Ił-18E w barwach Polskich Linii Lotniczych ”Lot”. (Źródło: Charles Osta via ”Wikimedia Commons”).
Pierwszy samolot Iljuszyna o oznaczeniu Ił-18 został oblatany w 1947 r.. Był to czterosilnikowy samolot pasażerski z napędem tłokowym, który nie wszedł do produkcji.

Kiedy w połowie lat 1950-tych znalazły na świecie zastosowanie samoloty turbośmigłowe, opracowano samolot z napędem turbośmigłowym o oznaczeniu Ił-18, zbliżony do swego poprzednika. Prototyp nazwany Ił-18P ”Moskwa” oblatano 4.07.1957 r. Prototyp i serię informacyjną (20 egz.) Ił-18 wyposażono w silniki turbośmigłowe Kuźniecow NK-4. W 1958 r. ukazała się wersja seryjna Ił-18 wyposażona już w silniki Iwczenko AI-20. Po przejściu prób eksploatacyjnych samolot wszedł na wiosnę 1959 r. do regularnych linii Aerofłotu. W 1960 r. na Ił-18 ustanowiono 12 rekordów międzynarodowych, a w 1969 r. dalszych 5 rekordów.

Samoloty w wersjach Ił-18A i Ił-18B miały 73-84 miejsc pasażerskich. Od 1960 r. była budowana wersja Ił-18W zabierająca 89?111 pasażerów, od 1965 r. wersja długodystansowa Ił-18D o zasięgu 6500 km, a następnie wersja Ił-18E, mogąca zabierać do 122 pasażerów. Istniała również wersja dyspozycyjna, tzw. salonka dla 25 pasażerów, używana do przewozu dostojników państwowych. Wersja Ił-18W i Ił-18E były wyposażone w silniki AI-20A lub AI-20K, zaś wersja Ił-18D w silniki AI-20M o nieco większej mocy.

Do 1970 r. wyprodukowano ok. 560 samolotów Ił-18 wszystkich wersji. Samoloty Ił-18 używane były również w lotnictwie Bułgarii, Czechosłowacji, Egiptu, Algierii, Kuby, Mali, Gwinei i Mauretanii.

W Polsce.

W 1961 r. Polskie Linie Lotnicze ”Lot” zakupiły 3 pierwsze w polskim lotnictwie komunikacyjnym turbośmigłowe samoloty pasażerskie Iljuszyn Ił-18W. Przybyły do Warszawy w marcu 1961 r. Otrzymały one znaki rejestracyjne SP-LSA, -LSB i -LSC. W końcu maja 1961 r. rozpoczęły one loty na liniach regularnych. W kwietniu 1964 r. PLL ”Lot” zakupiły jeden Ił-18W, który otrzymał znaki rejestracyjne SP-LSD. Jesienią 1965 r. przybyły 3 dalsze samoloty: używany Ił-18W (SP-LSE, odkupiony od wojska) oraz dwa nowe Ił-18E: (SP-LSF i SP-LSG). W lipcu 1966 r. przybył ósmy samolot- używany Ił-18W (SP-LSH), a w 1975 r. dziewiąty- używany Ił-18W (SP-LSI, odkupiony od wojska). W 1988 r. został odkupiony od wojska następny Ił-18 (SP-LSK).

Wszystkie samoloty Ił-18 PLL ”Lot” zostały w czasie remontów przerobione z 87-miejscowych na 99-miejscowe, a następnie na 105 miejscowe. Od grudnia 1975 r. samoloty Ił-18 używane były w wersji pasażersko-towarowej (tzn. z okresowo wyjmowanymi fotelami do przewozu towarów), a w 1977 r. samolot SP-LSA został przerobiony na towarowy. Samolot Ił-18 okazał się jednym z najlepszych samolotów eksploatowanych w PLL ”Lot”. Przez ponad 20 lat służby nie zdarzył się ani jeden poważniejszy wypadek tego typu maszyny. Okazał się również bardzo ekonomiczny- jego zasięg pozwolił na uruchomienie połączeń z Kairem, Bejrutem i Shannon w Irlandii. Ten ostatni port lotniczy był miejscem przesiadkowym do lotów przez Atlantyk. Iły-18 pozostawały w użyciu do początku lat 1990-tych, ostatnie egzemplarze zostały wycofane w 1991 r. W końcowym okresie służby ”Lot” wykorzystywał je głównie do przewozów towarowych.

Polskie jednostki wojskowe użytkujące samoloty Iljuszyn Ił-18:
- 36 Specjalny Samodzielny Pułk Lotniczy- w lutym 1961 r. dostarczono pierwszy Ił-18W. W końcu lat 60-tych pułk posiadał na stanie 2 Ił-18E. W 1974 r. pułk zmienił nazwę na 36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego. Ostatni samolot wycofano w końcu 1991 r., został sprzedany dla PLL ”Lot”.

W latach 1990-tych polsko-japońskie linie lotnicze Polnippon Cargo użytkowały 2 samoloty Ił-18D, które były częścią masy upadłościowej NRD-owskiego Interflugu. Po przebazowaniu na Okręcie samoloty otrzymały nazwy własne "Hubert" i "Agata". W 1997 r. samoloty zostają sprzedane Polonia Airways. Samoloty Polnippon miały wykonywać loty do egzotycznych miejsc, czasami objętych konfliktami, np.: Islamabad, na zamówienie firmy Cenzin, Kambodża- dostawa zaopatrzenia dla Polskiego Kontyngentu Sil ONZ, Zagrzeb (2 loty)- również dla Polskiej Misji Wojskowej, Burgas- przywóz 100 żołnierzy powracających z Kambodży, kilka przewozów cargo dla PLL "Lot", przewozy drużyn piłkarskich (Lizbona, Tel Awiw), seria lotów do Somalii (z Dżibuti) w ramach akcji ONZ na zlecenie Lloyd Aviation Group (listopad- grudzień 1993 r.). Stąd wokół linii narosły plotki jakoby miały przewozić podejrzane ładunki.

Konstrukcja:
Dolnopłat o konstrukcji metalowej. Załoga- 5 osób.
Płat trójdzielny, trójdźwigarowy (na zewnątrz silników dwudźwigarowy), półskorupowy. Wyposażony w dwuszczelinowe klapy-poszerzacze.
Kadłub półskorupowy, o przekroju kołowym. Kabina zakryta, ciśnieniowa.
Podwozie trójpodporowe z kołem przednim, chowane w locie.

Wyposażenie- samoloty Ił-18 używane przez PLL ”Lot”: 2 radiostacje UKF typu Standard STR-23, radiostacja KF R-836 Neon (lub RSB-5), 2 radiokompasy ARK-11 (lub ARK-5), 2 zestawy nawigacyjne VOR/ILS Marconi, Standard lub radzieckie oraz radiowysokościomierz RW-UM (lub RW-2). Ponadto automatyczny pilot AP-6E, urządzenie pilotażowo-nawigacyjne Put, wskazujące pilotowi właściwe wychylenia sterów podczas podejścia do lądowania, radar meteorologiczny Emblema do wykrywania burz, gór i przeszkód, radar SSR-1600 (tzw. transponder) dla współpracy z kontrolą ruchu lotniczego oraz radar nawigacyjny Trassa.
Instalacje: przeciwoblodzeniowa.

Napęd- 4 silniki turbośmigłowe:
- Ił-18W, Ił-18E- Iwczenko AI-20A lub AI-20K o mocy startowej 2942 kW (4000 KM) i mocy przelotowej 1654 kW (2250 KM).

Dane techniczne Ił-18 (wg [3]):
Rozpiętość- 37,4 m, długość- 35,9 m, wysokość- 10,17 m, powierzchnia nośna- 140,0 m2.
Masa własna- 34200 kg, masa użyteczna- 24800 kg, masa całkowita- 61000 kg.
Prędkość max- 650 km/h, prędkość przelotowa- 585-620 km/h, prędkość minimalna- 190 km/h, wznoszenie- 8,0 m/s, pułap- 9300 m, zasięg- 2400 km, zasięg max- 4800 km.

Galeria

  • Samolot Iljuszyn Ił-18D użytkowany przez polsko- japońskie linie lotnicze Polnippon Cargo. (Źródło: archiwum).
  • Jeden z dwóch samolotów lł-18D kupionych z Interflugu przez Polnippon Cargo. (Źródło: Piotr Michalski via Aeroplan nr 4/1995).

Źródło:

[1] Ziółkowski J. ”Na lotowskich szlakach.”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1989.
[2] Mikołajczuk M., Michalski P. ”36. Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego”. Lotnictwo z szachownicą nr 21 i 22.
[3] Mikulski M., Glass A. ”Polski transport lotniczy 1918-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[4] Kozakowski T. ”80 lat PLL LOT”. Lotnictwo nr 2/2009.
[5] Głowacki B., Sobczak G. ”Współczesne samoloty pasażerskie”. Wydawnictwo Lampart. Warszawa 2002.
[6] Stasiak K. "Przelotni przewoźnicy polskiego nieba". samoloty.pl.
[7] "Lotnictwo w Polsce - producenci, przewoźnicy i inni. Polnippon Sp. z o.o.". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 1/1994.
blog comments powered by Disqus