Pod koniec lat 1940-tych zespół konstrukcyjny Siergieja W. Iljuszyna pracował jednocześnie przy modernizacji budowanego seryjnie samolotu Iljuszyn Ił-12 i nad projektem nowego samolotu pasażerskiego Iljuszyn Ił-14. Ił-14 powstał jako dalsze rozwinięcie swojego poprzednika, z którego pozostawiono kadłub, usterzenie poziome i podwozie. Otrzymał natomiast zupełnie zmienione skrzydła i usterzenie pionowe oraz silniki o większej mocy. Do napędu samolotu zastosowano ulepszone silniki ASz-82T o mocy startowej 1398 kW (1900 KM). Projekt został opracowany w latach 1949- 1950. Prototyp został oblatany 20.09.1950 r. W Ił-14 zastosowano bardziej wydajną instalacje przeciwoblodzeniową oraz nowoczesną aparaturę radionawigacyjną. Wszystkie te zmiany spowodowały, że Ił-14 stał się bardziej bezpiecznym samolotem niż Ił-12B.

Podczas prób prowadzonych w latach 1951- 1952 samolotowi zmieniono usterzenie pionowe na trapezowe. W tym też czasie dowiedziono w praktyce, że samolot można eksploatować na lotniskach nie mających utwardzonych pasów startowych. Po zakończeniu prób, w 1953 r. rozpoczęto seryjną produkcję pod oznaczeniem Ił-14P (pasażerski), którą kontynuowano do stycznia 1958 r. Produkcję seryjną prowadzono w wytwórni lotniczej ”Znamia Truda” w Moskwie, w kooperacji z zakładami w Kazaniu. W tym okresie zbudowano 839 egz. tego samolotu w różnych wersjach. Ił-14P w pierwszej odmianie zabierał 18 pasażerów, później zwiększono liczbę miejsc pasażerskich do 22, 26, i na koniec do 32. Poszczególne odmiany różniły się liczbą okien po bokach kadłuba. Aerofłot wprowadził Ił-14P na linie pasażerskie W listopadzie 1954 r.

W 1955 r. powstała nowa wersja Ił-14M z przedłużonym kadłubem, początkowo dla 24 później dla 28 pasażerów, a wkrótce potem następny Ił-14M32 z 32 miejscami, które uzyskano dzięki likwidacji pomieszczeń pomocniczych i bardziej racjonalnemu rozmieszczeniu foteli. Oprócz wersji pasażerskich produkowano również wersje: transportową Ił-14T, desantową Ił-14D przystosowaną do zrzutu skoczków, aerofotogrametryczną Ił-14F z bogatym wyposażeniem fotograficznym, dyspozycyjną Ił-14S do przewozu dostojników państwowych. Produkcję samolotów Ił-14 zakończono w ZSRR w 1960 (wg [6]- 1958) r. Ogółem wyprodukowano 3500 egz. w 10 wersjach:
- Ił-14- prototyp,
- Ił-14P- seryjny dla 18 pasażerów,
- Ił-14G- transportowy (poza Związkiem Radzieckim oznakowany jako Ił-14T),
- Ił-14D- wersja desantowa dla wojska,
- Ił-14S- salonka dla 9 lub 11 osób,
- Ił-14M- wersja z przedłużonym kadłubem,
- Ił-14FG- samolot fotogrametryczny.

Samoloty Ił-14 były produkowane również na prawach licencyjnych w NRD i w Czechosłowacji. Przemysł NRD uruchomił produkcję w 1956 r. w wytwórni VEB Flugzeugewerke Dresden pod oznaczeniem VEB Ił-14 dla 26 pasażerów. Ogółem wypuszczono tam 80 samolotów w różnych wersjach i odmianach. W 1956 r. w Czechosłowacji produkcję licencyjną zlecono wytwórni Avia. Samoloty oznaczono Avia Av-14. Pierwsze egzemplarze były wzorowane na Ił-14P i miały 18 miejsc pasażerskich. Następne Av-14-24 były wzorowane na Ił-14M. W 1957 r. wypuszczono wersję Av-14-32 dla 32 (wg [9]- 36) pasażerów, a w 1959 r. Av-14-40 dla 40 pasażerów i 2 osób załogi, przeznaczony na krótkie linie krajowe. Oprócz tego wytwarzano tam warianty: transportowy Av-14T, specjalny do zrzutu skoczków spadochronowych Av-14P, wersję aerofotogrametryczną Ił-14FG - z oszklonym dziobem kadłuba (dla nawigatora), wersję salonka do przewozu ważnych osobistości itd. Wg [5]- konstruktorzy zakładów Avia opracowali na bazie samolotu Ił-14M wersję dla 36 pasażerów z dodatkowymi zbiornikami na końcach skrzydeł oraz wersję Av-14 Super dla 42 pasażerów, który jednak nie znalazł szerokiego zastosowania. Produkcję Av-14 zakończono w 1960 r., po wypuszczeniu 203 egz. we wszystkich wersjach.

Po wprowadzeniu do służby w Siłach Zbrojnych Związku Radzieckiego i w Aerofłocie w 1953 r. samolot Ił-14 zajął miejsce wycofywanych z eksploatacji samolotów Ił-12. W drugiej połowie lat 1950-tych był podstawowym typem samolotu transportowego w Aerofłocie i Siłach Zbrojnych ZSRR. Oprócz regularnych rejsów wykonywały wiele lotów specjalnych, jak np. do dryfujących stacji SP-13 i SP-15, ewakuując całą załogę tej ostatniej, w obliczu zagrożenia ze strony pękającej kry. Regularnie patrolowały północną drogę morską, utrzymywały łączność i dostarczały zaopatrzenie do odciętych od świata osad. W latach 1980-tych, chociaż w niewielkich ilościach, były nadal używane w ZSRR utrzymując komunikację na liniach lokalnych oraz dokonując przewozu ładunków na większe odległości. Maszyny tego typu wykorzystywane były do lotów polarnych utrzymując bezpośrednią łączność z polarnikami.

W połowie lat 1950-tych samoloty Ił-14 otrzymały linie lotnicze i siły zbrojne państw- sygnatariuszy Układu Warszawskiego:
- Bułgaria,
- Czechosłowacja,
- Niemiecka Republika Demokratyczna,
- Rumunia,
- Węgry.

Używane były również przez niektóre państwa trzeciego świata:
- ChRL,
- Egipt,
- Gwinea- samolot Avia Av-14M (salonka) został podarowany przez rząd radziecki prezydentowi Gwinei
- Indie,
- Indonezja,
- Kongo,
- Nepal,
- Syria.

W Polsce.

Polskie Linie Lotnicze ”Lot” zakupiły w Związku Radzieckim w 1955 r. 4 samoloty Ił-14P, a w 1956 r. kolejne 2 egz. W 1957 r. sprowadzono z NRD 6 egz. VEB Ił-14P i z Czechosłowacji jeden pasażersko-transportowy Avia Av-14. Samoloty dostarczone z ZSRR otrzymały znaki SP-LNA do SP-LNF, a z NRD SP-LNG do SP-LNM, Avia Av-14P/T otrzymała rejestrację SP-LNN. Oprócz wymienionych Ił-14 PLL ”Lot” wypożyczały od wojska (wg innych źródeł- z NRD) w miesiącach wiosenno-letnich lat 1961-1965, tzn. w okresach nasilenia przewozów towarowych do krajów skandynawskich i Europy Zachodniej- 3 samoloty VEB Ił-14P dostosowane do celów transportowych. Otrzymywały one każdego roku te same znaki rejestracyjne SP-LNO, -LNP, -LNR. Następnie w tych samych celach wypożyczono w 1966 r. 2 samoloty, które otrzymały znaki SP-LNS i SP-LNU, zaś w 1968 (wg [8]- wypożyczany był w latach 1966-1968) r. jeden- SP-LNU. Ił-14 podczas eksploatacji w PLL ”Lot” poddawano wielu przeróbkom. Zwiększono liczbę miejsc z 18 do 26, a następnie do 32. Samoloty Ił-14 były użytkowane w PLL ”Lot” do lipca 1972 r.

W 1967 r. podjęto decyzję o przystosowaniu dwóch samolotów Ił-14P do zadań z dziedziny aerofotogrametrii, dla zastąpienia wysłużonych Lisunow Li-2F. Przeróbce zostały poddane 2 egz. produkcji radzieckiej SP-LNB i SP-LNE. Pierwszy z nich wszedł do użytku w marcu 1968 r., a drugi nieco później. Maszyny te zostały adaptowane w warsztatach PLL ”Lot”, gdzie w trakcie przeróbki otrzymały z lewej strony kadłuba półkolistą kopułkę ze szkła organicznego w miejscu okna kabiny radiotelegrafisty, dla pomieszczenia celownika nawigatora do namiaru fotografowanego terenu. Z kabiny pasażerskiej usunięto prawie wszystkie fotele, ustawiając sprzęt fotograficzny. W spodzie kadłuba, w pokryciu i w pokładzie kabiny, wycięto otwór dla obiektywów. Samoloty fotogrametryczne Ił-14 mogą zabierały na pokład oprócz 4-osobowej załogi fotonawigatora, fotooperatora oraz 1 do 3 pracowników pomocniczych. Początkowo samoloty te stanowiły własność Państwowego Przedsiębiorstwa Fotogrametrii. Później zostały przekazane do Przedsiębiorstwa Usług Lotniczych, które w swoim profilu działalności ma również prace z zakresu aerofotogrametrii.

Jeden Ił-14M SP-LNG na początku lat 1970-tych został wyposażony w specjalną aparaturę pomiarową, służącą do badań struktury pola elektromagnetycznego oraz analizy widma sygnałów emitowanych przez urządzenia lotnicze. Projekt i wyposażenie Ił-14 w wersji pomiarowej zostały opracowane na zlecenie Ministerstwa Komunikacji w Instytucie Lotnictwa. Samolot pozostawał w dyspozycji Zarządu Ruchu Powietrznego i służył jako uniwersalne latające elektroniczne laboratorium pomiarowe. Pozostałe 9 samolotów Ił-14 odkupił Aeroflot: 6 w 1972 r. i 3 w 1973 r.

W miarę wprowadzania nowego sprzętu Ił-14 wycofywano z linii krajowych. W 1972 r. ostatnie maszyny tego typu zakończyły służbę w PLL ”Lot”, ustępując miejsca samolotom turbośmigłowym Antonow An-24W oraz Iljuszyn Ił-18.

Polskie lotnictwo wojskowe otrzymało pierwsze Ił-14P (oraz Ił-14S) w 1955 r. Były to samoloty zakupione w ZSRR. Pełniły one początkowo służbę w pododdziałach transportowych. Były wykorzystywane do odbywania lotów z członkami rządu. Z kolei do innych pododdziałów transportowych sprowadzono ze Związku Radzieckiego samoloty Ił-14T i z NRD VEB Ił-14T. Ogółem Wojska Lotnicze zakupiły 16 (wg innych źródeł- ok. 20) samolotów. Maszyny te znajdowały się przez pewien okres w jednostkach razem z Ił-12, zastępując je całkowicie na początku lat 1960- tych. Przez kilka sezonów wojsko wypożyczało dla PLL ”Lot” kilka transportowych Ił-14, które wykorzystywano przeważnie do transportu owoców. Kilka samolotów dostosowano do wykonywania zadań aerofotogrametrycznych.

Polskie jednostki wojskowe użytkujące samoloty Iljuszyn Ił-14:
- 36 Specjalny Pułk Lotniczy, w dniu 20.06.1955 r. dostarczono pierwsze dwa Ił-14P. W czerwcu 1958 r. na Okęciu wylądował pierwszy egzemplarz VEB Ił-14 z 14 zakupionych w NRD, dalsze dostarczono w 1959 r. W końcu lat 60-tych pułk posiadał na stanie 12 Ił-14. Wycofane zostały w 1976 r.,
- 42 Eskadra Lotnicza w Warszawie, od września 1975 r. do listopada 1977 r. używany był samolot Ił-14 wersji salon. W okresie wcześniejszym pełnił on rolę samolotu dyspozycyjnego Bolesława Bieruta,
- 55 Pułk Lotnictwa Transportowego w Krakowie, w 1967 r. przemianowany na 13 Pułk Lotnictwa Transportowego,
- Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza w Dęblinie wykorzystywała samoloty Ił-14 do szkolenia nawigatorów. W 1975 r. zespół racjonalizatorów WOSL zmodyfikował jeden Ił-14T, służący do tego celu. Poprzednio na samolocie mógł być szkolony tylko jeden nawigator w kabinie załogi. Obecnie kabina ładunkowa została zamieniona w latającą salę, pozwalającą na równoczesne szkolenie 6 nawigatorów przy stolikach odpowiednio wyposażonych w urządzenia radionawigacyjne. Ponadto maszynę przystosowano do bombardowania z lotu poziomego i rozpoznania skutków bombardowania.

Z samolotów Ił-14T korzystali również skoczkowie 6 Pomorskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej zarówno w okresie szkolenia, jak również na ćwiczeniach oraz w akcjach ratowniczych. Żołnierze 6 PDPD, skacząc z Ił-14T, wzięli udział w ćwiczeniach armii państw- członków Układu Warszawskiego, które odbyły się w październiku 1962 r. na terenie Pomorza Zachodniego. Z maszyn tego typu byli również desantowani w 1966 r. skoczkowie tej samej jednostki w rejonie Ustki podczas ćwiczeń morskich armii Układu Warszawskiego.

Konstrukcja:
Skrzydła trójdźwigarowe z profilem NACA SR-5 i wydłużeniu 10. Miały obrys trapezoidalny z krawędzią natarcia prostopadłą do kadłuba i składały się z centropłata oraz dwóch części zewnętrznych. Centropłat miał wznios 3°, na końcach znajdowały się gondole silnikowe z wnękami podwozia głównego. Części zewnętrzne skrzydeł łączyły się z centropłatem za pomocą sworzni, a na obwodzie były mocowane śrubami. W zewnętrznych fragmentach skrzydeł znajdowały się zbiorniki paliwa. Pokrycie skrzydeł stanowiła blach duralowa o grubości od 0,8 mm do 2,0 mm. Przejście skrzydła w kadłub było osłonięte profilowym opływem. Na krawędzi spływu klapy szczelinowe i lotki o konstrukcji metalowej kryte płótnem.
Kadłub posiadał konstrukcję półskorupową o przekroju kołowym (średnica 2,8 m). Jego szkielet składał się z 48 wręg i 52 podłużnic. Cały kadłub pokryty był blachą duralową, o grubości zróżnicowanej w zależności od obciążeń od 0,6 mm do 1,8 mm. Z przodu umieszczono kabinę załogi dla dwóch pilotów i technika pokładowego. Za pomieszczeniem pilotów były przedziały: z lewej strony- nawigatora, z prawej- radiotelegrafisty. Nad przejściem był luk awaryjnego opuszczania samolotu. W przedniej dolnej części kadłuba usytuowano komorę przedniego podwozia. Dalej znajdowała się kabina transportowa o szerokości 2,67 m, wysokości 1,94 m i długości 10,62 m. W zależności od wariantu miała ona różną liczbę prostokątnych okien, z których środkowe (nad skrzydłami) były wyjściami awaryjnymi. Kabiny załogi i pasażerska były izolowane cieplnie i dźwiękowo. Z lewej strony kadłuba, w zależności od odmiany, z przodu i z tyłu kabiny transportowej, lub tylko z tyłu znajdowały się luki bagażników. Drzwi wejściowe do samolotu umieszczono w prawej stronie kadłuba. W wersji transportowej były wbudowane w drzwi ładunkowe. Samoloty w wersji Ił-14T miały wzmocnioną podłogę. Można było w nich transportować ładunki o masie 1710 kg, a ciężary skupione do 350 kg. W końcu kadłuba zamontowane były stateczniki i opływ końcowy.
Usterzenie składało się ze statecznika pionowego ze sterem kierunku i statecznika poziomego (wznios 4°) z dwoma połówkami steru wysokości. Stateczniki były konstrukcji metalowej, trójdźwigarowe, pokryte blachą duralową. Stery były konstrukcji metalowej z pokryciem płóciennym.
Podwozie całkowicie chowane, miało amortyzację olejowo- powietrzną. Podwozie przednie samonastawne z jednym kołem. Zaopatrzono je w tłumik drgań shimmy. Główne podwozie miało podwójne koła. Osłony komór podwozia otwierały się tylko podczas chowania i wypuszczania podwozia.

Wyposażenie radionawigacyjne: radiostacja krótkofalowa R-805, ultrakrótkofalowa R-800 lub R-802 GM, radiowysokościomierz RW-2, ILS/VOR do lotu bez widoczności, urządzenie rozpoznawcze swój-obcy, telefon pokładowy SPU, dwa radiokompasy ARK-5, pilot automatyczny AP-45.
Instalacje: przeciwpożarowa, przeciwoblodzeniowa, hydrauliczna, pneumatyczna, wentylacji i chłodzenia, elektryczna, tlenowa.

Napęd- 2 silniki w układzie podwójnej gwiazdy ASz-82T o mocy startowej 1398 kW (1900 KM) i mocy nominalnej 1200 kW (1630 KM) każdy. Gazy spalinowe ze wszystkich cylindrów każdego silnika były odprowadzane dwoma dyszami (trzecia- ciepłego powietrza) w końcu osłony silnika nad profilem skrzydła dając efekt odrzutu.

Dane techniczne Ił-14T adaptowany na bazie Ił-14M32 (wg [6]):
Rozpiętość- 31,7 m, długość- 22,31 m, wysokość- 7,8 m, powierzchnia nośna- 100,0 m².
Masa własna- 12700 kg, masa użyteczna- 4800 kg, masa całkowita- 17500 kg.
Prędkość max- 430 km/h, prędkość przelotowa- 280?350 km/h, prędkość lądowania- 135 km/h, wznoszenie- 5 m/s, pułap- 7400 m, zasięg z pełnym ładunkiem- 600 km, zasięg- 1750?2250 km.

Dane techniczne Ił-14P/T (wg [5]):
Rozpiętość- 31,7 m, długość- 21,31 m, wysokość- 7,8 m, powierzchnia nośna- 100,0 m².
Masa własna- 12080 kg, masa użyteczna- 5170 kg, masa całkowita- 17250 kg.
Prędkość max- 431 km/h, prędkość przelotowa- 300 km/h, prędkość lądowania- 130 km/h, wznoszenie- 5,8 m/s, czas wznoszenia na 5000 m- 8' 30", pułap- 7400 m, zasięg max- 1500-2730 km.

Dane techniczne Ił-14M (wg [5]):
Rozpiętość- 31,7 m, długość- 22,31 m, wysokość- 7,8 m, powierzchnia nośna- 100,0 m².
Masa własna- 12700 kg, masa użyteczna- 4800 kg, masa całkowita- 17500 kg.
Prędkość max- 430 km/h, prędkość przelotowa- 300 km/h, prędkość lądowania- 135 km/h, wznoszenie- 5,4 m/s, czas wznoszenia na 5000 m- 8' 30", pułap- 7400 m, zasięg max- 1750-2250 km.