Hawker "Typhoon", 1940
Typ R miał napędzać silnik Rolls-Royce ”Vulture”, rzędowy, 24-cylindrowy w układzie litery X o mocy 1295 kW (1760 KM). Prototyp samolotu oznaczono Hawker ”Tornado”. Samolot został oblatany 6.10.1939 r. Mimo że nie do końca znano osiągi i właściwości samolotów Ministerstwo Lotnictwa zamówiło od razu 1000 egz., 500 ”Tornado” i 250 ”Typhoon” (Typ H) i następnych 250 tego modelu który okaże się lepszy. Ponieważ silnik ”Vulture” jednak nie był dopracowany i prototyp nie osiągnął założonej prędkości ponad 644 km/h. Ponieważ silnik Rolls-Royce ”Vulture” nie został wprowadzony do produkcji seryjnej, również samolot Hawker ”Tornado” pozostał tylko w fazie prototypu. Samolot ten potem wyposażono w silnik Bristol ”Centaurus”, silnik gwiazdowy, i oblatano 23.10.1941 r. Samolot w testach okazał się lepszy i od ”Tornado” z silnikiem Vulture i od ”Typhoona”. Z uwagi jednak na sprzeciw Ministerstwa, które nie chciało aby naraz rozwój szedł w zbyt wielu kierunkach, projektu tego dalej nie rozwijano.
Projekt oznaczony jako Typ H, miał być napędzany silnikiem Napier ”Sabre I”, rzędowy 24-cylindrowy w układzie litery H. Prototyp otrzymał nazwę Hawker ”Typhoon” i został oblatany 24.02.1940 r. Samolot był zewnętrznie bardzo podobny do samolotu ”Tornado”, różnił się tylko kształtem rur wydechowych silnika. Podczas testów głównym problemem okazały się wibracja całej konstrukcji samolotu. Dużą rolę w usunięciu tych drgań odegrał polski inżynier, konstruktor lotniczy inż. Władysław Fiszdon. Samolot ten jako pierwszy brytyjski samolot myśliwski, przekroczył prędkość 600 km/h. Pomimo problemów samolot skierowano do produkcji, pierwsze egzemplarze były gotowe w maju 1941 r. Do jednostek trafiły w sierpniu 1941 r. Produkcję seryjną uruchomiono w firmach: Gloster Aircraft Company (pierwszy seryjny samolot oblatano 27.05.1941 r.) i Hawker Aircraft Limited (pierwszy samolot seryjny oblatano 16.11.1941 r.).
Samolot produkowano w dwóch wersjach: najpierw ”Typhoon” F Mk.IA uzbrojonej w 12 karabinów maszynowych Colt-Browning kal. 7,69 mm, zbudowano 105 egz. Później produkowano wersję ”Typhoon” F Mk.IB uzbrojoną w 4 działka Hispano-Suiza kal. 20 mm. Uzbrojenie w 4 działka przetestowano na drugim prototypie. Podczas lotów w jednostkach RAF, okazało się że samolot ma bardzo mocną konstrukcję i jest dość szybki na małych wysokościach, ale ma słabe wznoszenie i kiepskie osiągi na większych wysokościach. Ponadto widoczność z kabiny była zła, stery były dość ciężkie i przede wszystkim silnik pracował bardzo niestabilnie. Do kabiny pilota przedostawał się dwutlenek węgla ze spalin więc piloci musieli cały czas latać w maskach z tlenem a ogon samolotu wykazywał tendencję do opadania. Spowodowało to, że Ministerstwo Lotnictwa chciało zrezygnować z tego samolotu. Uratowało go tylko to, że pod koniec 1941 r. rozpoczęły się niespodziewane ataki bombowe niemieckich samolotów Focke-Wulf Fw-190 na brytyjskie instalacje z małej wysokości a ”Typhoon” okazał się jedyną maszyną zdolną zwalczać Focke-Wulf Fw-190 lecą na małej wysokości. Ponadto w 1942 r., w praktyce okazało się że dzięki mocnej konstrukcji, silnemu uzbrojeniu i silnikowi jest on doskonałą maszyną myśliwsko-bombową na niskich wysokościach. Wyposażone więc je w dodatkowe podwieszane zbiorniki paliwa, zaczepy do podwieszania 2 bomb o masie do 454 kg oraz zaczepy dla 8 niekierowanych rakiet. Samoloty te przeniesiono do 2 taktycznego Skrzydła RAF i wykorzystywano z powodzeniem do ataków na cele naziemne.
Jedną zasadniczą zmianą w trakcie produkcji było usunięcie drzwi wejściowych jak w samochodzie i zastosowanie odsuwanej kroplowej osłony, co radykalnie poprawiło widoczność z kabiny pilota. Ponadto dokonywano drobniejszych zmian. Do napędu stosowano początkowo silnik ”Sabre IIA” o mocy 1625 kW (2180 KM), później ”Sabre IIB” o mocy 1640 kW (2200 KM) oraz ”Sabre IIC” o mocy 1685 kW (2260 KM).
W 1943 r. zbudowano trzy nowe wersje samolotu:
- ”Typhoon” F Mk.IB- przystosowana do lotów w strefie tropikalnej,
- ”Typhoon” NF Mk.IB nocny samolot myśliwski, wyposażony w radar AI Mk IV,
- ”Typhoon” FR Mk.IB- samolot rozpoznawczy wyposażony w kamerę fotograficzną. Wersje te nie były produkowane seryjnie.
Produkcję seryjną samolotów Hawker ”Typhoon” zakończono w listopadzie 1945 r. Łącznie zbudowano 3330 egz., z czego większość w wytwórni Gloster. Dalszym rozwojem konstrukcji był samolot myśliwski Hawker ”Tempest”.
Pierwsze samoloty Hawker ”Typhoon” dostarczono do 56 dywizjonu myśliwskiego RAF w okresie lipiec-wrzesień 1941 r. Następnie otrzymały je inne dywizjony RAF. Samoloty ”Typhoon” wykonywały zadania przechwytywania i szturmowe. Samoloty ”Typhoon” wykorzystywane były w Fighter Command (Air Defence of G.B.) jako klasyczny myśliwiec przechwytujący oraz w 2 Tactical Air Force do działań wspierających operacje wojsk lądowych. Maszyny były szczególnie przydatne do atakowania pociskami rakietowymi ciężkich pojazdów bojowych i umocnień z betonu. Wersję ”Typhoon” Mk.IA wprowadzono do dywizjonów myśliwskich w okresie gdy w Luftwaffe wprowadzono samoloty myśliwskie Focke-Wulf Fw-190A, przeciw którym używane samoloty Supermarine ”Spitfire” Mk.V były zbyt wolne. Samoloty ”Typhoon” Mk.IB zastosowano bojowo po raz pierwszy podczas desantu pod Dieppe we Francji w dniu 19.08.1942 r.
W Polsce.
Inż. Władysław Fiszdon był zatrudniony w wytwórni Hawker, gdzie pracował m.in. nad rozwojem samolotów myśliwsko-bombowych Hawker ”Typhoon”.
Piloci Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii służyli w kilku dywizjonach RAF wyposażonych w samoloty Hawker ”Typhoon”, m.in. w dywizjonach myśliwskich RAF: 3, 183, 197 i 274. Poza tym piloci nasi wykonywali loty na ”Typhoonach”, m.in. w następujących jednostkach:
- 1 ADU- Air Delivery Unit (Jednostka Transportu Pomocniczego) w North Weald,
- Fighter Leaders School, Millfield- loty zapoznawcze,
- Air Fighting Development Unit, Duxford, loty doświadczalne,
- Ground Service Unit, Lasham- przystosowanie samolotów dla potrzeb poszczególnych jednostek, a następnie dostawa na lotniska frontowe na kontynencie,
- N°20 Maintenance Unit Aston Down- oblatywanie maszyn po remontach lub przeróbkach,
- N°2 Ferry Pilots Pool- rozprowadzanie samolotów lotem na lotniska poszczególnych jednostek na terenie Wielkiej Brytanii.
W latach 1945-1947 na samolotach Hawker "Typhoon" wykonywał loty w Aircraft and Armament Experimental Establishment (Instytut Doświadczalny Samolotów i Uzbrojenia) w Boscombe Down legendarny polski pilot doświadczalny Janusz Żurakowski.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.
Kabina zakryta.
Podwozie klasyczne chowane w locie.
Uzbrojenie:
- F Mk.IA- 12 karabinów maszynowych Colt-Browning kal. 7,69 mm rozmieszczonych po 6 w każdym skrzydle,
- F Mk.IB- 4 działka Hispano-Suiza kal. 20 mm, 8 niekierowanych pocisków rakietowych o masie 27,2 kg każdy, lub 2 bomby o masie 454 kg każda.
Silnik- rzędowy w układzie litery H:
- w prototypie- Napier ”Sabre I”,
- w samolotach seryjnych- Napier ”Sabre IIA” o mocy 1625 kW (2180 KM), później ”Sabre IIB” o mocy 1640 kW (2200 KM) oraz ”Sabre IIC” o mocy 1685 kW (2260 KM).
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.[2] Cumft O., Kujawa H. K. ”Księga lotników polskich. Poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1989.
[3] Zuk B. "Janusz Zurakowski. Legend in the skies.", St. Catharines 2004 via "Niepolskie Statki Powietrzne Polskich Lotników"