Hanriot HD-19 (H-19), 1922
W 1923 r. Polska Wojskowa Misja Zakupów w Paryżu zakupiła 5 (wg [2]- 2) samolotów Hanriot HD-19bis wraz z licencją i egzemplarzem wzorcowym. Samoloty dostarczono na początku 1925 r. Produkcję licencyjną podjęto w WWS ”Samolot”. Samoloty budowane w Polsce otrzymały oznaczenie Hanriot H-19. Samoloty HD-19bis i H-19 otrzymały numer typu: 31. Pierwszy samolot został zbudowany w listopadzie 1925 r. W 1926 r. opracowano i skierowano do produkcji seryjnej wersję H-19a, w której z inicjatywy inż. Ryszarda Bartla zmodyfikowano układ chłodzenia silnika. Otrzymała ona nową numerację typu: 32. Razem do marca 1928 r. w WWS zbudowano 80 egz. (wg [1], natomiast wg [2]- 55 egz.). Wg [1]- ogółem w lotnictwie polskim znalazło się 86 samolotów tego typu.
Skierowano je do szkół lotniczych. W 1925 r. jako pierwsza otrzymała Hanrioty Niższa Szkoła Pilotów (późniejsza CSPPL) w Bydgoszczy. Zastąpiły tam przestarzałe Albatrosy B-II i Nieuporty. Używane były również w OSL i LSSiB. Pojedyncze samoloty przydzielono do CZL/ET, 11 MPL/ET, LPW w Łodzi oraz Cywilnej Szkoły Pilotów w Ławicy. Nieliczne wykorzystano jako łącznikowe w 1 i 2 PL. Hanriot H-19 nie był lubiany przez pilotów. Jak na samolot szkolno-treningowy był bardzo trudny w pilotażu. Od 1930 r. zaczęto je stopniowo wycofywać z użycia. W II połowie 1935 r. używane były jeszcze w SPRL Radom. Wszystkie zostały wycofane do końca 1935 r.
Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Płaty- komora jednoprzęsłowa. Skrzydła dwudźwigarowe, wzajemnie wymienne. Lotki wzdłuż całej rozpiętości skrzydła, były na obu płatach. Pokrycie płótnem.
Kadłub kratownicowy z zaokrąglonym grzbietem i bokami oprofilowanymi do połowy długości. Przód pokryty blachą aluminiową, reszta płótnem. Kabina wspólna- wannowa, odkryta. Dwuster, z możliwością demontażu sterownicy w kabinie pasażera.
Usterzenie klasyczne, statecznik poziomy podparty parą równoległych zastrzałów, pionowy usztywniony ścięgnami.
Podwozie stałe, główne trójgoleniowe z osią dzieloną. Amortyzacja ze sznurów gumowych.
Silnik- Hispano-Suiza stanowiący przeróbkę typu 8ab o mocy nominalnej obniżonej do 132 kW (180 KM). Zbiornik paliwa 220 l mieścił się w baldachimie, zbiornik oleju 23 l usytuowano w spodzie kadłuba za silnikiem.
Dane techniczne HD-19 (wg [1]):
Rozpiętość- 9,19 m, długość- 7,20 m, wysokość- 3,20 m, powierzchnia nośna- 26,7 m2.
Masa własna- 660 kg, masa użyteczna- 290 kg, masa całkowita- 950 kg.
Prędkość max- 170 km /h, prędkość lądowania- 70 km /h.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A.”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Belcarz B. ”Polskie lotnictwo we Francji 1940”. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2002.