SG-21 "Lwów", 1931
(SG-1)

Szybowiec wyczynowy. Polska.
Szybowiec wyczynowy SG-21 ”Lwów” w locie. (Źródło: archiwum).

Inż. Szczepan Grzeszczyk w lipcu 1931 r. rozpoczął projektowanie swej pierwszej konstrukcji, pierwszego w Polsce szybowca wyczynowego, który otrzymał oznaczenie SG-21 ”Lwów” (czasem oznaczany jako SG-1).

Prototyp został zbudowany na zamówienie w Warsztatach Sekcji Lotniczej KMSPW na Okęciu. Projektowanie i budowa prototypu trwały trzy miesiące. Został oblatany 16.10.1931 r. na lotnisku Okęcie w Warszawie na holu za samolotem PZL-5. Był to pierwszy w Polsce lot holowany za samolotem. Według pro­jektu szybowiec miał mieć prędkość minimalną 49 km/h, zaś miał 55 km/h, a opadanie minimalne miało wynosić 0,63 m/s, zaś wynosiło 0,70 m/s.

W dniach 17- 18.10.1931 r. S. Grzeszczyk wykonał na SG-21 przelot holowany za RWD-4 (wg [1]- za PZL-5) na trasie Warszawa- Lwów- Bezmiechowa, o długości ok. 500 km. W trzy dni po oblocie S. Grzeszczyk ustalił na SG-21 pierwszy poważny polski rekord, utrzymując się w powietrzu przez 7 h 52 min 42 s. Następnie w końcu 1931 r. powrócił do Warszawy przez Kraków i Katowice - holo­wany za samolotem RWD-4. 28.05.1932 r. na SG-21 wyko­nano pierwszy w Polsce lot na czole burzy i uzyskano wysokość 2000 m. W czerwcu 1932 r. szybowiec został uszkodzony w Bezmiechowej i następnie wyremontowany. W dniach 17- 31.07.1932 r. B. Baranowski wziął udział w grupie treningowej (juniorów) w Międzynarodowych Zawodach Szybowcowych w Rhön- Wasserkuppe w Niemczech. Uzyskał 5 nagród, zajmując drugie miejsce w lotach wysokościowych i trzecie w lotach na długotrwałość. Ponadto wykonał pierwszy przelot termiczny na polskim szybowcu, pokonując odległość 17,3 km.

W zimie 1932/1933 r. przebudowano kabinę pilota, oznaczenie zmieniono na SG-21 bis. W dniach 15- 26.02.1933 r. szybowiec został użyty wraz z ITS-II na pierwszym w Polsce kursie holu w Warszawie, na lotnisku mokotowskim. W czerwcu 1933 r. K. Kula wykonał na SG-21 bis lot trwający 6 h 15 min. Michał Offierski 1.09.1934 r. pobił dwa rekordy Polski: wysokości- 2236 m (przewyższenia- 2100 m), i odległości- 210 km, przelatując z Bezmiechowej do Łucka. W jesieni 1934 r. szybowiec został rozbity w Bezmiechowej i skasowany.

Jako pierwszy polski szybowiec wyczynowy zapisał się wieloma zasługami dla rozwoju polskiego szybownictwa, dał początek rodzinie szybowców wyczynowych SG.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy wolnonośny górnopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątno- trapezowy, dwu­dzielny, jednodźwigarowy z kesonem krytym sklejką, z częścią zadźwigarową krytą płótnem. Profil IAW-100 o grubości 18,5% u nasady i 12% na końcu skrzydła. Dźwigar skrzynkowy z pasami sosnowymi i ściankami ze sklejki. Lotki wychylane różnicowe, kryte płótnem.
Kadłub o przekroju jajowatym zwę­żonym u dołu, konstrukcji półskorupowej, z trzech podłużnie, 18 wręg i pokrycia ze sklejki. Z przodu kadłuba hak do startu z lin gumowych i zaczep do holu za samolotem. Kabina odkryta. Pokrywa góry kadłuba składała się z podwójnych drzwiczek. Później została usunięta i dodano wiatrochron.
Ster wysokości płytowy, dwudzielny. Połówki steru zamocowane dwiema śrubami do rury stalowej stanowiącej oś obrotu steru i zaopatrzonej w dźwignię napędu. Nosek steru do dźwigara kryty sklejką, pozostała część steru- płótnem. Ster kierunku rogowo odciążony aerodyna­micznie, powierzchnia odciążająca kryta sklejką, część zadźwigarowa- płótnem. Statecznik pionowy integralny z kadłu­bem.
Podwozie płozowe. Płoza przednia jesionowa amortyzowana dwoma krążkami gumo­wymi. Płoza tylna metalowa.

Wyposażenie- tablica wyposażona w podstawowe przyrządy pilotażowe.

Dane techniczne SG-21 (wg [1]):
Rozpiętość- 16,41 m, długość- 7,0 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna- 17,55 m2.
Masa własna- 128 kg, masa użyteczna- 75 kg, masa całkowita- 203 kg.
Prędkość minimalna- 49 km/h, doskonałość przy prędkości optymalnej 55 km/h- 21, opadanie minimalne przy prędkości ekonomicznej 53 km/h- 0,7 m/s.

Galeria

  • SG-21 ”Lwów”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • Szybowiec SG-21 ”Lwów” podczas Międzynarodowych Zawodów Szybowcowych w Rhön, lipiec 1932 r. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe).
  • Szybowiec SG-21 ”Lwów” w zimowej scenerii. (Źródło: archiwum).
  • Transport szybowca SG-21 ”Lwów”. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe).
  • Szybowiec SG-21 ”Lwów” po starcie z lin gumowych. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
blog comments powered by Disqus