Grigorowicz M-15, 1916

Latająca łódź rozpoznawcza, treningowa. Rosja.
Latająca łódź rozpoznawcza Grigorowicz M-15 w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. (Źródło: Copyright Łukasz Sambor- ”Militarne Podróże”).

Latająca łódź Grigorowicz M-15 została, zaprojektowana przez konstruktora Dymitra Grigorowicza i zbudowana w połowie 1916 r. w wytwórni samolotów Szczetinina i Szczerbakowa. Stanowiła dalsze rozwinięciem poprzednich projektów D. Grigorowicza, budowanych od 1914, oznaczonych M-4 do M-12. Wszystkie te konstrukcje były bardzo udanymi samolotami, a Grigorowicz M-5 i Grigorowicz M-9 były budowane seryjnie.

Łódź latająca M-15 miała w zasadzie stać się następcą typu M-9, jednak brak silników Hispano Suiza V8 spowodował, że zbudowano w latach 1916-1917 tylko 80 samolotów. Kilka samolotów M-15 przekazano została do carskiego lotnictwa morskiego, nie pozwoliło to jednak na zastąpienie w całości typu M-9. Zostały przeznaczone przeważnie do zadań szkoleniowych jako łodzie treningowe.

Jeden egzemplarz łodzi latającej M-15 został zdobyty przez wojska niemieckie w 1918 r. na wyspie Saarema. Samolot nosił znaki lotnictwa Cesarstwa Rosyjskiego. Jako bardzo ciekawa i nieznana Niemcom konstrukcja, egzemplarz ten przekazany został do Eskadry Badań Samolotów Morskich w Warnemünde, gdzie był poddawany próbom w locie. Po zakończeniu prób przekazano go do muzeum lotnictwa. Po zbombardowaniu Muzeum w 1943 r. został na początku 1944 r. ewakuowany do Czarnkowa w Wielkopolsce.

W Polsce.

Po 1945 r. łódź latająca M-15 został odnaleziona na złomowisku koło Czarnkowa i złożona w pomieszczeniach Okręgowej Składnicy Lotniczej w Gądkach pod Poznaniem. Następnie była przechowywana w magazynach w Pilawie i Wrocławiu, skąd w 1963 r. trafiła do Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie. W zbiorach muzeum zachował się cały kompletny samolot z poważnie zniszczonymi skrzydłami oraz uszkodzoną konstrukcją kadłuba-łodzi. Eksponat jest unikatem w skali światowej, jedynym zachowanym samolotem konstrukcji Grigorowicza.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.

Silnik- Hispano Suiza V8 o mocy 103 kW (140 KM). Śmigło pchające.

Dane techniczne M-15 (wg [1]):
Rozpiętość- 11,84 m, długość- 8,25 m, wysokość- 3,15 m, powierzchnia nośna- 42,0 m2.
Masa własna- 840 kg, masa użyteczna- 480 kg, masa całkowita- 1320 kg.
Prędkość max- 125 km/h, pułap- 3500 m, czas lotu- 5 h 30'.

Galeria

  • Latająca łódź rozpoznawcza Grigorowicz M-15 lotnictwa rosyjskiej Floty Bałtyckiej. (Źródło: archiwum).
  • Grigorowicz M-15, rysunek w rzutach. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

Źródło:

[1] Krzyżan M. ”Samoloty w muzeach polskich”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
blog comments powered by Disqus