LWD "Osa", 1946

W Polsce po roku 1945 r. znalazły się 2 niemieckie szybowce treningowo- wyczynowe Göppingen Gö-4 ”Goevier”. Pierwszy z nich był używany w Bydgoszczy i Fordonie.
Drugi odnaleziono w składnicy i warsztatach b. NSFK mieszczących się w śródmieściu Łodzi w stanie uszkodzonym (końcówki skrzydła). Jeszcze w 1945 r. podjęto w Lotniczych Warsztatach Doświadczalnych próbę jego przebudowy na motoszybowiec- samolot słabosilnikowy LWD "Osa", który służyłby do taniej nauki pilotażu i doskonalenia się. Do przebudowy nadawał się on znakomicie, choćby ze względu na układ z miejscami obok siebie, preferowany wówczas bardziej niż z miejscami w tandem. Głównym konstruktorem był inż. Tadeusz Sołtyk. Nazwa nawiązywała do znanego sprzed wojny motoszybowca Bąk. Była to koncepcja alternatywna dla motoszybowca, mającego powstać w wyniku konkursu ogłoszonego w listopadzie 1945 przez DLC-MK (późniejszy H.W.L. ”Pegaz”).
Przeprojektowano konstrukcję szybowca. Zmniejszono rozpiętość o ok. 2 m ze względu na przewidywaną większą masę i związane z tym powiększenie sił działających w locie na płaty. Dobudowano podwozie samolotowe z amortyzacją gumową. Zdemontowano przód kadłuba do pierwszej wręgi, na której (ponieważ była bardzo solidna) zamierzano zabudować silnik o mocy max do ok. 29,5 kW (ok. 40 KM). Ze względu na szerokość kadłuba mógł to być także silnik gwiazdowy. Ze względu na zmianę położenia środka masy, zaistniała możliwość przesunięcia płatów do przodu. Konstrukcja szybowca umożliwiała tę przeróbkę.
Były rozpatrywane różne rodzaje napędu. Pierwsza możliwość to silnik VW 1130 cm o mocy maks. 18,4 kW (25 KM). Zamontowano go nawet prowizorycznie w celu rozpatrzenia możliwości założenia pełnej instalacji. W tym stanie motoszybowiec oglądało wiele osób, dlatego powstały krążące później różne wieści o stanie zaawansowania budowy "Osy". Moc silnika była jednakże zbyt mała i dlatego wahano się, czy go zabudować.
Istniała także druga, i jak się okazało ostatnia, możliwość zdobycia silnika do "Osy". Jednym z podstawowych kierunków zaopatrzeniowych LWD były okolice Bydgoszczy, gdzie znajdowało się sporo magazynów sprzętu lotniczego i wraków samolotów, niemieckich i amerykańskich, z których wymontowywano czy wycinano części i przewożono do Łodzi. W Bydgoszczy znaleziono silnik Salmson 9AD o mocy 29,5 kW (40 KM) i mocy startowej ok. 34 kW (46 KM). Był on prawdopodobnie używany jako pomoc naukowa. Został przywieziony do Łodzi z przeznaczeniem do napędu "Osy". Niestety po rozebraniu Salmson okazał się bardzo zużyty. Naprawa (z braku części i materiału) przekraczała możliwości zakładu.
W tym czasie zakłady LWD uzyskały inne, ważniejsze zadania produkcyjne. Powstał LWD "Szpak 4A" i kwestia jego ewentualnej produkcji (100 egz. dla Węgrów i udzielenie licencji). Był w budowie samolot słabosilnikowy LWD "Żak", do którego również nie było silników. Dlatego zrezygnowano z dalszego prowadzenia konstrukcji "Osy".
Niedoszła "Osa" została przekazana do Instytutu Szybownictwa w Bielsku, gdzie szybowiec poddano poważnemu remontowi, przywracając go do pierwotnej postaci. Dobudowano nowy opływowy przód kadłuba i wykonano nowe skrzydła. Oblatano go na Żarze w 1948 r. Później ”Goevier” został przekazany do użytku w szkole szybowcowej Kamienna Góra k. Ligotki Dolnej, gdzie znajdował się do 1956 r. W lutym tego roku zdecydowano o oddaniu Gö-4 do magazynów ITS we Wrocławiu. Nie wiadomo jednak czy do tego doszło, bo nie było go wśród eksponatów przekazanych kilka lat później z Wrocławia do Krakowa dla tworzonego tam ośrodka ekspozycji lotniczej.
Galeria
Źródło:
[1] Kocent- Zieliński E. "LWD Osa nie zrealizowany projekt samolotu słabosilnikowego". Technika Lotnicza i Astronautyczna nr 10/1987.
[2] Morgała A. ”Szybowce z biało-czerwoną”. Lotnictwo z szachownicą nr 18.
[3] Morgała A. ”Nie tylko z szachownicą. Pierwsze szybowce w Polsce po roku 1945”. Lotnictwo z szachownicą nr 25.