Na początku lat 1930-tych w brytyjskiej firmie lotniczej Gloster Aircraft Company zaprojektowano samolot myśliwski w układzie dwupłata, będącego wersją rozwojową samolotu Gloster ”Gauntlet”. Prototyp samolotu oznaczono S.S.37, zbudowano we wrześniu 1934 r. i został oblatany w tym samym miesiącu. Prototyp miał zwartą i starannie wykonaną pod względem aerodynamicznym sylwetkę, napędzany był silnikiem gwiazdowym Bristol ”Mercury VIS”. Podczas lotów próbnych samolot osiągnął prędkość ok. 350 km/h oraz charakteryzował się bardzo dobrą zwrotnością. Jego uzbrojenie składało się z 4 karabinów maszynowych kal. 7,7 mm.

Brytyjskie Ministerstwo Lotnictwa zaleciło wytwórni, po lotach próbnych, zastosowanie do napędu samolotu silnika o większej mocy w celu zwiększenia jego osiągów. Zdecydowano się na silnik gwiazdowy Bristol ”Mercury IX”. Prototyp z takim silnikiem został oblatany w dniu 3.04.1935 r., po czym samolot oznaczony jako Gloster ”Gladiator” Mk.I został skierowany do produkcji seryjnej. Wyprodukowano 231 egz. wersji Mk.I. W 1938 r. rozpoczęto produkcję wersji ”Gladiator” Mk.II z silnikiem o większej mocy Bristol ”Mercury VIIIA”. Zbudowano 311 egz. (wg [2]- do sierpnia 1939 r. wyprodukowano dla RAF 231 egz.).

W 1938 r. 38 (wg [2]- 98) samolotów ”Gladiator” Mk.II została przystosowanych do bazowania na lotniskowcach, polegało to na wyposażeniu samolotu dodatkowo w hak do lądowania oraz łódkę ratunkową. Samolot otrzymał nazwę ”Sea Gladiator” i rozpoczęto produkcję seryjną dla brytyjskiej marynarki wojennej. Oprócz 38 samolotów przystosowanych do bazowania na lotniskowcach, w 1939 r. wyprodukowano 22 nowe samoloty ”Sea Gladiator”. Produkcję seryjną zakończono w kwietniu 1940 r. Ogółem w latach 1935-1940 zbudowano 786 samolotów we wszystkich wersjach.

Pierwsze samoloty ”Gladiator” Mk.I przekazano do 72 dywizjonu RAF w dniu 22.02.1937 r., a potem sukcesywnie do następnych dywizjonów RAF. Do 1939 r. łącznie wyposażono 30 dywizjonów RAF. Po wybuchu II wojny światowej dwa dywizjony 607 i 615 w kwietniu 1940 r. wysłano do Francji, dywizjon 263 walczył z samolotami Luftwaffe w Norwegii, a dywizjony 33, 80, 94 i 112 walczyły z lotnictwem włoskim w Afryce Północnej oraz na Bliskim Wschodzie. Z pozostałych dywizjonów stacjonujących w Wielkiej Brytanii tylko jeden 247 dywizjon myśliwski wziął udział w bitwie o Anglię, broniąc stoczni w Plymouth. W specyficznych sytuacjach (lotnictwo pokładowe, walki z dwupłatami w rejonie Morza Śródziemnego) operacyjnych okazał się ”Gladiator” niezastąpiony aż do 1942 r. Największy rozgłos w trakcie wojny uzyskały 3 myśliwce ”Sea Gladiator”, których piloci skutecznie bronili Maltę przed nalotami włoskich bombowców w dniach 16-28.06.1940 r. Pod koniec 1940 r. samoloty ”Gladiator” jako przestarzałe zostały wycofane do szkolenia i służby pomocniczej, gdzie eksploatowano je jeszcze w styczniu 1945 r.

Oprócz Wielkiej Brytanii samoloty Gloster ”Gladiator” używany były także w lotnictwie krajów takich jak: Australia, Południowa Afryka, Chiny, Belgia, Egipt, Irlandia, Finlandia, Niemcy, Grecja, Irak, Łotwa, Litwa, Norwegia, Portugalia, Szwecja (55 egz. plus 18 licencyjnych J-8A), a także Związek Radziecki (40 egz.- były to samoloty przejęte po zajęciu Łotwy i Litwy). Samoloty Gloster ”Gladiator” używane były do 1949 r., jako ostatnie wycofało je lotnictwo Iraku.

W styczniu 1940 r. oddelegowano 12 szwedzkich ”Gladiatorów” na pomoc Finlandii w obronie przed Armią Czerwoną podczas wojny zimowej. Do 13 marca kontrolowały 500 km linii frontu. Jednostka wykonała 560 lotów i zniszczyła 11 samolotów nieprzyjaciela (sama straciła 5 maszyn), po czym wróciła do Szwecji. W następnych działaniach na froncie karelskim lotnictwo fińskie dysponowało 55 ”Gladiatorami”. W dniu 9.04.1940 r. rozpoczęła się trwająca ponad miesiąc kariera bojowa norweskich ”Gladiatorów”. Natomiast ”Gladiatory” lotnictwa Litwy i Łotwy nie walczyły przeciw Armii Czerwonej zajmującej te kraje w pierwszym tygodniu sierpnia 1940 r. W sumie blisko 30 z nich otrzymało później czerwone gwiazdy. Za to starły się ze sobą ”Gladiatory” w maju 1941r. na Bliskim Wschodzie, gdzie wspierane przez Niemców, Włochów i Francuzów lotnictwo irackie po trzech tygodniach walki musiało uznać supremacje korony brytyjskiej na tym obszarze. W Egipcie przejęte w latach 1939-1941 z RAF 45 ”Gladiatorów” stanowiło obronę większych miast aż do końca 1943 r. Belgijskie ”Gladiatory” walczyły przeciw Luftwaffe przez tydzień w maju 1940 r. Z kolei starcia z lotnictwem włoskim (a później i niemieckim) zajęły greckim Gladiatorom aż siedem miesięcy- od listopada 1940 r. do końca maja 1941 r. South African Air Force używały operacyjnie Gladiatorów jedynie w Afryce Wschodniej przeciw jednostkom włoskim.

Jedynym użytkownikiem ”Gladiatorów” w wojnie z Japonią było od stycznia 1938 r. lotnictwo chińskie. Stosowane były operacyjnie do 1940 r. Neutralne Portugalia i Irlandia stosowały Gladiatory w jednostkach liniowych do 1942 r.

W Polsce.

Podczas II wojny światowej na samolotach Gloster ”Gladiator” wykonywali loty również polscy lotnicy w Wielkiej Brytanii, m.in.:
- ppłk pil. Jan Biały jako oficer łącznikowy z ramienia PSP przy dowództwie 25 Grupy Lotniczej dysponował w 1942 r. trzema samolotami ”Gladiator”,
- na maszynie tego typu nr K7927 wykonywał loty doświadczalne i testy porównawcze kpt. pil. Karol Pniak, podczas służby w Air Fighting Development Unit w Duxford,
- samoloty tego typu były również oblatywane po remoncie w N°20 Maintennance Unit w Aston Down i rozprowadzane po Wielkiej Brytanii przez polskich pilotów Ferry- ATA.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy dwupłat o konstrukcji metalowej.
Płat dolny dwudzielny, konstrukcji całkowicie metalowej, kryty płótnem, z metalowym wzmocnieniem przy nosku. Mocowane do baldachimu o zmniejszonej cięciwie zewnętrzne części górnego płata identyczne konstrukcją i obrysem z dolnymi. Skrzydła dwudźwigarowe, ze wzniosem, o obrysie prostokątnym z zaokrąglonymi końcówkami i przewężeniem u nasady. Szczelinowe lotki i klapy krokodylowe metalowe, kryte płótnem - umieszczone na obydwu parach skrzydeł. Usztywnienie komory płatów parami równoległych zastrzałów i wykrzyżowanymi cięgnami.
Kadłub tworzyła kratownica skręcana z rur metalowych, pokryta w przedniej części blachami duralowymi, w tylnej zaś- uzupełniona listwami drewnianymi do przekroju owalnego i kryta płótnem. Kabina zakryta.
Usterzenie klasyczne konstrukcji metalowej, kryte płótnem, usztywnione cięgnami.
Podwozie klasyczne stałe.

Uzbrojenie- 2 karabiny maszynowe Browning kal. 7,7 mm w kadłubie i 2 karabiny maszynowe Browning, Vickers lub Lewis kal. 7,7 mm pod płatem.

Silnik- gwiazdowy:
- prototyp S.S.37- Bristol ”Mercury VIS” o mocy 474 kW (645 KM),
- Mk.I- Bristol ”Mercury IX”,
- Mk.II- Bristol ”Mercury VIIIA” o mocy 610 kW (830 KM), wg [2]- o mocy 620 kW (840 KM).

Dane techniczne ”Gladiator” Mk.I (wg [2]):
Rozpiętość- 9,83 m, długość- 8,36 m.
Masa całkowita- 2085 kg.
Prędkość max- 410 km/h, wznoszenie- 12,0 m/s, pułap praktyczny- 10 000 m, zasięg- 670 km.