Gabriel P-V, 1921
(Skórzewski- Gabriel)

Amatorski samolot sportowy. Polska.
Samolot sportowy Gabriel P-V. (Źródło: Modelarz nr 1/1968).
Bracia Paweł i Jan Gabriel zaprojektowali w drugiej połowie 1920 r. miniaturowy samolot sportowy, wzorowany na samolocie myśliwskim Fokker E-V (D-VIII). Samolot został zbudowany w fabryce mebli ”Bracia Gabriel” w Bydgoszczy. Budowę została ukończona w czerwcu 1921 r. Samolot został oblatany na początku września 1921 r. na lotnisku Szkoły Pilotów w Bydgoszczy. Własności pilotażowe samolotu były prawidłowe, a osiągi dość wysokie.

Zimą 1921/1922 r. samolot został zmodernizowany, m.in. aby ułatwić transport i hangarowanie samolotu, umożliwiono mocowanie płata wzdłuż kadłuba. Przebudowany samolot otrzymał oznaczenie Gabriel P-Va. Latali na nim konstruktorzy oraz instruktorzy ze Szkoły Pilotów. Konstruktorzy chcieli uruchomić seryjną produkcję swego samolotu i wystąpili z tą propozycją do Departamentu Żeglugi Powietrznej MSWojsk. Nie otrzymali jednak poparcia i zamówień, gdyż w tym okresie nie dążono w kraju do rozwoju lotnictwa sportowego.

Wg [2]- Na początku 1922 r. konstruktorzy: Skórzewski i Gabriel złożyli do Dep. IV Ż. P. ofertę na budowę lekkiego samolotu własnej konstrukcji dla potrzeb wojska. Projekt został akceptowany, oferta przyjęta i w marcu 1922 r. sporządzono umowę. Ze skąpych przekazów wynika, że mógł to być zmodyfikowany samolot Gabriel P-Va. Kolejna oferta na budowę serii tych samolotów nie spotkała się już z zainteresowaniem ze strony wojska.

Samolot Gabriel P-V/P-Va używany był w latach 1921-1923. Silnik został później odsprzedany do samolotu braci Działowskich- DKD-I. Samolot Gabriel P-V był pierwszym samolotem sportowym zbudowanym w Polsce po I wojnie światowej, oraz pierwszym samolotem krajowej konstrukcji, który wykonywał loty w niepodległej Polsce.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy górnopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat prostokątno- trapezowy, niedzielony, dwudźwigarowy, pokryty sklejką 0,8- 1 mm. Wsparty na piramidkach z rur stalowych na kadłubie i zastrzałach o takim samym rozstawie jak piramidka, co dawało w wyniku płat wolnonośny. Zebra nawlekane. Nad kadłubem wersji P-V otwierana klapa ułatwiają­ca wchodzenie do kabiny, ustalona dwiema zasuwka­mi w pozycji do lotu. W wersji P-Va klapę zastąpiono wykrojem w płacie. Lotki kryte płótnem.
Kadłub czteropodłużnicowy, drewniany, krat zaokrąglony u góry, kryty sklejką 1 mm. Góra kadłuba przed płatem i pierwsza wręga przy łożu silnika- blachą aluminiową. Osłona silnika z blachy aluminiowej. Kabina odkryta. W kabinie drążek sterowy, orczyk i dźwignia przepustnicy silnika. Po przeróbce- za kabiną otwierany bagażnik.
Statecznik poziomy dzielony, podpar­ty dwiema parami drewnianych zastrzałów. Stery P-V kryte płótnem, zaś P-Va- sklejką. Napęd lotek i sterów- linkami.
Podwozie klasyczne stałe. Wykonane z rur stalowych, usztywnionych drutami. Koła 500 mm, szpry­chowe, z tarczami osłoniętymi płótnem, mocowane na wspólnej osi amortyzowanej sznurem gumowym względem goleni. Płoza ogonowa drewniana, okuta, amortyzowana sznurem gumowym.

Wyposażenie- tablica przyrządów wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz, zegar czasowy i przełącznik iskrowników.

Silnik- chłodzony powietrzem, czterosuwowy, dwucylindrowy, płaski Haacke o mocy startowej 22 kW (30 KM). Śmigło drewniane, dwułopatowe, stałe, o średnicy 1,9 m.

Dane techniczne P-V (wg [1]):
Rozpiętość- 5,0 m, długość- 4,0 m, wysokość- 2,0 (wg [4]- 2,1) m, powierzchnia nośna- 6,0 m2.
Masa własna- 125 kg, masa użyteczna- 80-100 (wg [4]- 67) kg, masa całkowita- 205 (wg [4]- 192) kg.
Prędkość max- 150 (wg [4]- 160) km/h, prędkość min.- 75 km/h, wznoszenie- 2,8 m/s, pułap- 2800 (wg [4]- 3800) m, zasięg- 120-300 km, czas lotu- 1-2,5 h.

Dane techniczne P-Va (wg [1]):
Rozpiętość- 5,0 m, długość- 4,0 m, wysokość- 2,0 (wg [4]- 2,1) m, powierzchnia nośna- 5,7 m2.
Masa własna- 135 (wg [4]- 128) kg, masa całkowita- 235 (wg [4]- 195) kg.
Prędkość max- 150 km/h, prędkość przelotowa- 125 km/h, prędkość min.- 75 km/h, wznoszenie- 2,8 m/s, pułap- 2800 m, zasięg- 120-300 km, czas lotu- 1-2,5 h.

Galeria

  • Samolot Gabriel P-Va zbudowany w 1921 r w Bydgoszczy. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004).
  • Bracia Gabriel stoją przy samolocie Gabriel G-V. Pierwsza wersja samolotu. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Samolot Gabriel G-Va złożony do transportu. (Źródło: forum.odkrywca.pl).
  • Gabriel P-V, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[2] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[4] Gryglicki Z. "Pierwszy polski samolot sportowy Gabriel G-V". Modelarz nr 1/1968.
blog comments powered by Disqus