Harnaś-71, 1969

Projekt samolotu akrobacyjnego. Polska.
Projekt samolotu akrobacyjnego Harnaś-71. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 24/1971).
W 1969 r. mgr inż. Andrzej Frydrychewicz oraz inż. Andrzej Kardymowicz rozpoczęli prace projektowe nad nowoczesnym zawodniczym samolotem akrobacyjnym Harnaś, który byłby w stanie nawiązać walkę z zagranicznymi konkurentami i pozwoliłby polskim pilotom odnosić zasłużone sukcesy. Samolot miał posiadać duży nadmiar mocy, aby mógł wykonywać prawidłowo figury w pionie. Zwiększyć nadmiar mocy można było albo stosując mocniejszy silnik, albo obniżając masę płatowca. Ponieważ do dyspozycji były tylko różne odmiany silników Walter, z których najsilniejszy miał moc 118 kW (160 KM), należało opracować konstrukcję z masą własną nawet poniżej 400 kg.

Aby uzyskać tak niską masę własną opracowano maksymalnie uproszczoną konstrukcję płatowca, podobnie jak w samolotach ultralekkich. Aby umożliwić wykonywanie efektownego lotu odwróconego zastosowano skrzydło bez wzniosu z symetrycznym profilem oraz sprzężenie steru wysokości i klapolotek, które miały posiadać możliwość rozsprzęgania aby prawidłowo wykonywać figury autorotacyjne. Oczywiście konieczne było dbanie o aerodynamikę, aby można było kręcić akrobację bez straty wysokości. Ówczesne samoloty akrobacyjne w wielu figurach traciły wysokość, bo brakowało im mocy silnika.

W wyniku prac powstał projekt oznaczony jako Harnaś-71. Był to mały i leciutki jednomiejscowy dolnopłat o obliczeniowej masie własnej 370 kg i masie startowej 500 kg. Dla porównania, masa startowa rywali Harnasia wahała się w okolicach 700 kg. Przełożyło się to na osiągi- samolot mógł wznosić się z prędkością pionową 11 m/s podczas, gdy na Zlinach w najlepszych wypadkach uzyskiwano 6 m/s. Konstrukcja była liczona na przeciążenia +/- 9 g. Takie współczynniki były konieczne, jeśli chciało się kręcić akrobację akcentowaną, kwadratową.

W 1969 r. projekt Harnaś-71 został ukończony, do Aeroklubu PRL została złożona oferta budowy samolotu. Trudno porównywać projekt z rzeczywistymi samolotami, ale na tle innych samolotów akrobacyjnych prezentował się on znakomicie. Niestety, APRL zainteresowania samolotem nie wyraził, uznając, że łatwiej będzie kupić kolejną serię samolotów Zlin (Zlin Z-526). Tymczasem życie potwierdziło słuszność koncepcji Harnasia. W 1970 r. oblatano samolot Akrostar MK II, zbudowany według bardzo podobnych założeń: uproszczona konstrukcja, skrzydło bez wzniosu z symetrycznym profilem, sprzężenie steru wysokości i klapolotek. Akrostar okazał się samolotem udanym i stanowił protoplastę samolotów drugiej generacji, dominujących do dzisiaj. Gdyby projekt Harnaś-71 został zrealizowany, Polska miałaby nowoczesne maszyny akrobacyjne jako jeden z pierwszych krajów świata, co z pewnością poprawiłoby naszą pozycję na światowej arenie akrobacji.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat zastrzałowy.
Skrzydła drewniane. Klapy skrzydłowe sprzężone ze sterem wysokości.
Kadłub kratownicowy, kryty płótnem.
Usterzenie drewniane.
Podwozie klasyczne stałe.

Silnik:
- Harnaś- Walter ”Minor 6-III” o mocy 118 kW (160 KM),
- Harnaś-71- Avia M-137 o mocy 132 kW (180 KM).

Dane techniczne Harnaś (wg [1]):
Rozpiętość- 7,92 m, długość- 5,75 m, powierzchnia nośna- 11,3 m2.
Masa własna- 350 kg, masa całkowita- 480 kg.
Prędkość max- 225 km/h, prędkość minimalna- 80 km/h, wznoszenie- 11 m/s.

Dane techniczne Harnaś-71 (wg [1]):
Rozpiętość- 8,5 m, długość- 6,0 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna- 12,3 m2.
Masa własna- 370 kg, masa całkowita- 500 kg.
Wznoszenie- 11 m/s.

Galeria

  • Harnaś-71. Rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 24/1971).
  • Model samolotu akrobacyjnego Harnaś (1969) stojący na lustrze. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 4/1995).

Źródło:

[1] ”Problemy rozwoju polskich samolotów akrobacyjnych”. Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 30 (3/2007).
[2] Kardymowicz A. "Jaki powinien być polski zawodniczy samolot akrobacyjny". Skrzydlata Polska nr 24/1971.
[3] Glass A. "Samoloty których nie było". Skrzydlata Polska nr 4/1995.
blog comments powered by Disqus