Frydrychewicz Andrzej Mieczysław

Mgr inż. Andrzej Frydrychewicz, lata 2010- te. (Źródło: ”aamroczek. Blog Andrzeja A. Mroczka – fotografia i samoloty”).
Andrzej Mieczysław Frydrychewicz urodził się 13.03.1932 r. w Hrubieszowie jako syn Tomasza i Wandy z Rapczyńskich. W czasie okupacji, gdy ojciec przebywał w niewoli niemieckiej, mieszkał z matką w Sokołowie Podlaskim. Tam w 1949 r. ukończył Gimnazjum O. Salezjanów i rozpoczął naukę w Liceum Lotniczym w Warszawie przy ul. Hożej 88. W latach 1953-1958 studiował na Wydziale Lotniczym Politechniki Warszawskiej. Pracę dyplomową wykonał pod kierunkiem prof. Franciszka Misztala, uzyskując w 1958 r. dyplom mgr inż. lotnictwa.

W 1959 r. rozpoczął pracę w Biurze Konstrukcyjnym OKP-2 Ośrodka Konstrukcji Lotniczych WSK-Okęcie, uczestnicząc w końcowych pracach przy MD-12. Następnie pracował przy projekcie wstępnym jednosilnikowego samolotu transportowego KS-1 typu STOL. W 1960 r. został włączony wraz do nowopowstałego Zespołu Konstrukcyjnego dr Ryszarda Orłowskiego, opracowującego projekt sportowego samolotu wielozadaniowego PZL-104 ”Wilga” dla Aeroklubu PRL.

Po odejściu na początku 1962 r. głównego konstruktora z WSK-Okęcie, skupił wokół siebie grupę młodych konstruktorów kontynuując prace nad ”Wilgą” we współpracy z mgr inż. Bronisławem Żurakowskim. W wyniku gruntownego przekonstruowania samolotu w 1963 r. powstały kolejne jego wersje ”Wilga-2” i ”Wilga C”. Wobec kłopotów z silnikiem WN-6 doprowadził do zamiany silnika na AI-14, co uratowało produkcję samolotu. Tak powstała w 1965 r. ”Wilga-3”, a następnie w 1967 r. ”Wilga-35” i w 1979 r. ”Wilga-80”. Prace nad dalszym rozwojem ”Wilgi” prowadził A. Frydrychewicz również w dalszych latach, kiedy realizował już inne projekty. To pozwoliło utrzymać samolot na rynku przez 40 lat i sprzedać ponad 1000 egz.

W 1963 r. rozpoczął prace nad specjalistycznym samolotem rolniczym nowej generacji, dopasowanym do specyfiki agrolotnictwa RWPG. Powstały wówczas projekty: PZL-101M ”Kruk 63” (następca PZL-101 ”Gawron”), oraz następcy PZL An-2 (projekt PZL-106 ”Kruk 65”). W latach 1969-1970, bazując na projekcie PZL-110 ”Kruk 2T”, opracowany został wspólnie przez Instytut Lotnictwa i WSK Mielec projekt dużego samolotu rolniczego PZL M-14.

W latach 1970-1971, w związku z próbą likwidacji produkcji lotniczej w WSK-Okęcie, wraz z biurem konstrukcyjnym był przeniesiony do Instytutu Lotnictwa. Kiedy władze Zjednoczenia w miejsce M-14 uruchomiły w 1971 r. realizację radzieckiego odrzutowego samolotu I-711 jako PZL M-15, odmówił udziału w tym projekcie. Jednocześnie wystąpił z inicjatywą budowy średniego samolotu rolniczego PZL-106 ”Kruk”. Ta propozycja została zaakceptowana. W tym czasie opracował projekt wstępny samolotu akrobacyjnego Harnaś 71. Gdy w 1971 r. przed Instytutem Lotnictwa postawiono zadanie zbadania przydatności napędu odrzutowego w agrolotnictwie, opracował projekt Latającego Laboratorium Lala-1 (1972 r.), przez przebudowanie samolotu An-2. W latach 1972-1973 wraz z zespołem zaprojektował samolot PZL-106 ”Kruk” (1973 r.), który stał się protoplastą rodziny nowoczesnych samolotów rolniczych w RWPG, realizujących bezpieczny układ: silnik-zbiornik-kabina i wyposażonych w wysokowydajną aparaturę do nawożenia i ochrony roślin. W ciągu lat 1970-tych A. Frydrychewicz prowadził prace rozwojowe ”Kruka”, które dotyczyły nowych napędów, oraz aparatury agrolotniczej i doprowadziły do zbudowania 270 egz. samolotu, w kilku wersjach.

Równolegle A. Frydrychewicz opracował dla firmy kanadyjskiej Airtech Canada modyfikacje samolotów De Havilland Canada DHC-2 ”Beaver”, De Havilland Canada DHC-3 ”Otter” i Douglas DC-3, zabudowując na nich polskie silniki PZL-3S i ASz-62. Tak powstały DHC-3/PZL-3S (1980 r.), DHC-3/1000 (1983 r.), DHC-2/PZL-3S (1987 r.) i DC-3/2000 (1987 r.). W 1984 r. opracował samolot ultralekki Airtech ”Skylark”, którego prototyp wykonano w polskiej filii firmy.

W 1985 r. opracował w PZL-Okęcie, pod oznaczeniem An-3M, propozycję zmodyfikowania samolotu An-2 przez zastosowanie silnika turbośmigłowego.

W latach 1981-1983 A. Frydrychewicz wraz z zespołem opracował projekt samolotu szkolno-treningowego dla wojska, który będąc samolotem śmigłowym miałby własności odrzutowca, co obniżyłoby zdecydowanie koszty szkolenia. Pierwszy prototyp PZL-130 ”Orlik” z silnikiem tłokowym rozpoczął loty w 1984 r. Wobec braku zainteresowania wersją turbośmigłową ”Orlika” ze strony Polskiego Lotnictwa Wojskowego, zainteresował tym samolotem kanadyjską firmę Airtech Canada, która włączyła się do realizacji programu. W 1986 r. kierował projektowaniem i budową prototypu ”Turbo-Orlika”, a następnie próbami certyfikacyjnymi w Kanadzie.

W latach 1987-1989 A. Frydrychewicz wraz z zespołem opracował projekt sześciomiejscowego samolotu PZL-105 ”Flaming” (oznaczonego początkowo ”Wilga 88”), który przewidywany był jako następca samolotu De Havilland Canada DHC-2 ”Beaver”. Prototyp tego samolotu rozpoczął loty w 1989 r., jednak ze względu na brak środków prób nie dokończono i samolot nie wszedł do produkcji.

Druga połowa lat 1980-tych to intensywny rozwój ”Turbo-Orlika”. Lotnictwo Polskie przekonane możliwościami samolotu zbudowanego w Kanadzie , zdecydowało się użyć ten typ jako podstawowy samolot szkolny. Powstała nowa powiększona wersja samolotu PZL-130TB (1992 r.), która po została, wraz z wersją TC-I, wprowadzona w ilości 50 egz. do Szkoły Lotniczej w Radomiu. W 2003 r. powstała wersja PZL-130TC-II. W latach 1990-1994, kiedy zaistniał w Polsce problem braku nowoczesnego samolotu bojowego, A. Frydrychewicz wraz z zespołem opracował koncepcję nowoczesnego samolotu pola walki, o wysokiej manewrowości- PZL-230 ”Skorpion”. Miał on stanowić uzupełnienie do nowych myśliwców wielozadaniowych. Samolot w I wersji miał dwa silniki turbośmigłowe, w II wersji dwa silniki odrzutowe i w III wersji jeden odrzutowy. Projekt został ustanowiony jako strategiczny program rządowy, niestety partykularne interesy menedżerów polskich zakładów doprowadziły po dwóch latach prac do zaniechania tematu. W 1994 r. powstał projekt ostatniej wersji samolotu "Skorpion", oznaczony PZL-330 "Skorpion".

W latach 1986-1990 we współpracy z inż. Witoldem Błażewiczem opracował projekt samolotu rolniczego PZL-107 ”Kaczor”. Na początku lat 1990-tych A. Frydrychewicz opracował projekt zawodniczego samolotu akrobacyjnego III generacji Harnaś-3. Projekt ten nie został zrealizowany. W latach 1994-1995 opracował dla firmy Cadmus projekt wstępny 6-10-miejscowego turbośmigłowego samolotu dyspozycyjnego PZL ”Condor”. W 1998 r. na bazie elementów samolotu ”Orlik” opracował projekt 7-miejscowego samolotu dla biznesmenów PZL-140 ”Orlik 2000”. Temat ten po roku realizacji został zaniechany, z powodu wyczerpania środków.

W związku ze światowym zapotrzebowaniem na duże samoloty gaśnicze, A. Frydrychewicz przedstawił koncepcję samolotu dla ochrony lasów, o układzie dwupłata, zbudowanego w większości z zespołów samolotu PZL-106 ”Kruk”. W latach 1984-1985 powstał projekt PZL-140 Gąsior z napędem tłokowym, w 1988 r. projekt PZL-140T (zabierający 3000 kg wody) z napędem turbośmigłowym, w 1995 r. projekt PZL-240 ”Pelikan” zabierający 4000 kg wody, w 1989 r. amfibia PZL-140 ”Forestdefender” i w 1999 r. PZL-240 ”Pelikan” o udźwigu cieczy 6000 kg. Projekt ten, zainteresował nowych właścicieli PZL-Okęcie, firmę hiszpańską CASA. Realizacji jednak nie podjęto z braku środków .

W 1999 r. (lub 2000 r.) wykonał pierwszy lot prototyp samolotu szkolnego PZL-112 ”Junior” opracowany pod jego kierunkiem. Pracę w PZL-Okęcie zakończył w 2002 r., przechodząc na emeryturę. Pod względem liczby zbudowanych samolotów (ponad 1320 egz.) zajmuje on pierwsze miejsce wśród tworzących samoloty w naszym kraju.

W latach 1990-tych A. Frydrychewicz zajmował się również projektowaniem samolotów bezzałogowych, współpracując z Instytutem Technicznym Wojsk Lotniczych i Zakładem Budowy Samolotów Politechniki Warszawskiej. Były to: Wampir 1 i Wampir 2, Krogulec, wysokościowy HARVE i nosiciel rakietowych celów powietrznych. W 2002 r. rozpoczął projekt 6-miejscowego samolotu odrzutowego B-2 do przelotów transkontynentalnych dla firmy zagranicznej, działającej w Polsce. Aktualnie temat jest realizowany w szerokiej kooperacji krajowej i zagranicznej. W latach 2000-nych A. Frydrychewicz był szefem zespółu projektowego Aerodes. W zespole tym powstały projekty: ultralekkich samolotów sportowych AF-129 (PW-129 AF) i Opal-1, samolotu turystyczno-dyspozycyjnego Family Jet (oraz jego późniejszą wersję A-5 "Swallow"), samolotu pasażersko- transportowego Aerovan oraz bezpilotowego aparatu latającego " Samonit". Prawdopodobnie w 2007 r., w ramach europejskiego konsorcjum CAPECON, opracował projekty bezzałogowych samolotów cywilnych PW-103 i PW-114.

Za realizację samolotów PZL-106 ”Kruk” i PZL-130 ”Orlik” otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, Kawalerski i Oficerski Krzyż Orderu Odrodzenia Polski i inne odznaczenia. Do jego zainteresowań należy fotografia, łodzie motorowe i samochody sportowe. Od 1958 r. jest żonaty Marią Barbarą z domu Zenker. Mają dwie córki i syna.

Konstrukcje:
PZL-104 ”Wilga” (”Gelatik”), 1962, samolot lub wodnosamolot wielozadaniowy (sportowy, pasażerski, dyspozycyjny, łącznikowy, sanitarny, rolniczy).
PZL-101M ”Kruk 63”, 1963, projekt samolotu rolniczego.
PZL-106 ”Kruk 65”, 1965, projekt samolotu rolniczego.
PZL-110 ”Kruk 2T”, 1969, projekt samolotu rolniczego.
Harnaś-71, 1969, projekt samolotu akrobacyjnego.
IL Lala-1 (PZL Lala-1), 1972, samolot doświadczalny.
PZL-106 ”Kruk” (”Turbo-Kruk”), 1973, samolot rolniczy.
Airtech Canada ”Skylark" (Airtech 01), 1984, samolot sportowy ultralekki.
PZL-130 ”Orlik”, 1984, samolot treningowy.
PZL ”Fregata”, projekt samolotu.
PZL-140 ”Gąsior”, 1984, projekt samolotu gaśniczego.
PZL An-3M, 1985, projekt samolotu wielozadaniowego.
Harnaś-3, 1986, projekt samolotu akrobacyjnego.
PZL-105 ”Flaming” (”Wilga-88”), 1989, samolot lub wodnosamolot wielozadaniowy (sportowy, pasażerski, dyspozycyjny).
PZL-140 ”Forestdefender”, 1989, projekt amfibii przeciwpożarowej.
PZL-107 ”Kaczor”, 1990, projekt samolotu rolniczego.
PZL-230 ”Skorpion”, 1994, projekt samolotu szturmowego.
PZL-330 "Skorpion", 1994, projekt samolotu szturmowego.
PZL-240 ”Pelikan”, 1995, projekt samolotu gaśniczego.
PZL ”Condor”, 1995, projekt samolotu dyspozycyjnego.
PZL-140 ”Orlik 2000”, 1996, projekt samolotu dyspozycyjnego.
ITWL "Wampir", 1999, bezpilotowy rozpoznawczy aparat latający.
Krogulec, lata 1990-te, bezpilotowy aparat latający.
HARVE, lata 1990-te, bezpilotowy aparat latający.
Bezzałogowy nosiciel rakietowych celów powietrznych, lata 1990-te, bezpilotowy aparat latający.
PZL-112 ”Junior”, 2000, samolot szkolno-sportowy.
B-2, 2002, projekt samolotu dyspozycyjnego.
PW-103, ok. 2007, projekt bezzałogowego samolotu cywilnego.
PW-114, ok. 2007, projekt bezzałogowego samolotu cywilnego.
AF-129 (PW-129 AF), 2008, samolot sportowy ultralekki.
Opal-1, 2010, samolot sportowy ultralekki lub w klasie LSA.
Familyjet, projekt samolotu turystycznego i dyspozycyjnego.
Aerovan, projekt samolotu pasażersko-transportowego klasy STOL.

Galeria

  • Mgr inż. Andrzej Frydrychewicz na tle projektu koncepcyjnego wersji samolotu Aerovan w układzie dwupłata tandem. (Źródło: https://aamroczek.wordpress.com/).

Źródło:

[1] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[2] ”Problemy rozwoju Wilgi”. Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 2/2004.
[3] Aerodes.
[4] aamroczek - WordPress.com.
[5] Mroczek A. "Konstruktor. 26 rozmów z Andrzejem Frydrychewiczem". Wydawnictwo Galaktyka. Łódź 2016.

blog comments powered by Disqus