Fokker E-V (D-VIII), 1918

Samolot myśliwski. Niemcy.
Fokker E-V 175/18 por. pil. Stefana Steca. (Źródło: Praca zbiorowa ”Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa.”. Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933).
Lekki samolot myśliwski Fokker E-V został zbudowany w firmie Fokker Flugzeugwerke w 1918 r. Konstruktorem był Reinhold Platz. Stanowiły zastosowanie konstrukcji fokkerowskiej (wolnonośny drewniany płat o grubym profilu i kadłub kratownicowy spawany z rur) do silnika rotacyjnego o małej mocy. Wygrał on drugi konkurs na samolot myśliwski w czerwcu 1918 r.

W sierpniu 1918 r. weszły do walki na Froncie Zachodnim. Podczas pierwszych tygodni użytkowania doszło do kilku katastrof wskutek zniszczenia płatów, w locie. Wstrzymano produkcję i wprowadzono zakaz lotów. Błąd leżał w wykonawstwie skrzydeł, których produkcję zlecono niedoświadczonej firmie Perzina Pianoforte-Fabrik w Mannheimie, produkującej instrumenty muzyczne. Po zakończeniu dochodzeń nakazano zniszczyć płaty dotychczas wykonane oraz zbudować płaty ponownie, wykonane poprawnie i nieco wzmocnione. Płatowce z zamontowanymi nowymi płatami otrzymały oznaczenie Fokker D-VIII i weszły do użytku pod koniec października 1918 r. na dwa tygodnie przed zawarciem rozejmu. W dniu 11.11.1918 r. było ich na froncie zaledwie 38 sztuk, ostatnie dotarły do eskadr niemieckich po rozejmie zimą 1918/1919 r. Razem w 1918 r. wyprodukowano 289 Fokkerów E-V/D-VIII. W 1919 r. zbudowano prawdopodobnie jeszcze 92 egz. Anthony Fokker, przenosząc się po wojnie z Niemiec do Holandii, wywiózł elementy dla 20 samolotów D-VIII, które zmontował dla lotnictwa holenderskiego. Jeden był używany we Włoszech jeszcze w 1930 r.

W Polsce.

W Polsce znajdowało się 16 samolotów Fokker E-V i jeden Fokker D-VIII. Wszystkie pochodziły ze zdobyczy wojennej w Wielkopolsce. W ciągu tygodnia od zdobycia Ławicy wysłano do Warszawy 7 sprawnych samolotów E-V. Brak samolotów myśliwskich był wówczas najbardziej odczuwalny w nowo formowanych eskadrach lotniczych. Były one w wyposażeniu eskadr: 1 Eskadry Wielkopolskiej (później 12 EW), 4 Wielkopolskiej (później 15 EM), 7 EL, 9 EW i 19 EM. Używane były również do szkolenia w Szkole Pilotów na Ławicy i w Szkole Obsługi Lotniczej przy SL Ławica.

Szczególnie zaznaczył się udział samolotów E-V w walkach z Ukraińcami o Lwów i na Froncie Południowym. Na samolocie E-V por. pil. Stefan Stec w dniu 29.04.1919 r. stoczył walkę powietrzną z dwoma ukraińskimi samolotami Brandenburgiem i Nieuportem, który został zestrzelony. Samoloty E-V eskortowały samoloty wywiadowcze, wykonywały ataki szturmowe, loty rozpoznawcze i propagandowe. W miarę zużycia wycofywano je ze służby frontowej. Nieliczne dotrwały do końca 1920 r. W styczniu 1921 r. wycofano samoloty Fokker E-V z eskadr z pierwszej linii. Kilka przydzielono po wojnie do Szkoły Obsługi Lotniczej na Ławicy. Najdłużej przetrwał tam E-V nr 175/18. Starannie wyremontowany był wystawiony w kwietniu 1924 r. na Krajowych Targach w Poznaniu. W styczniu 1926 r. pokazano go obok odbudowanego bombowca Friedrichshafen G-III dla porównania rozmiarów małego i dużego samolotu. Samolot nie latał i był przechowywany w Szkole Obsługi Lotniczej przy 3 PL.

W latach 1920-1921 r. bracia Paweł i Jan Gabriel zaprojektowali i zbudowali, w fabryce mebli swego ojca mały samolot sportowy Gabriel P-V. Wzorowany był na samolocie myśliwskim Fokker E-V (D-VIII). Samolot został oblatany we wrześniu 1921 r.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat zastrzałowy (parasol) o konstrukcji mieszanej.
Płat wolnonośny dwudźwigarowy, niedzielony, konstrukcja drewniana. Pokrycie sztywne ze sklejki 1,5 mm. Płat był wsparty nad kadłubem na trójnogu z każ­dej strony wyprowadzonym z pie­rwszego dźwigara i na krótkim zastrzale podpierającym drugi dźwigar. Lotki proste, nieodciążone. Kadłub metalowy, kratow­nicowy, spawany z rur stalowych. Boki oprofilowane do połowy długo­ści, dalej płaskie. Grzbiet oprofilowa­ny sklejką. Kabina odkryta.
Usterzenie drewniane. Sta­tecznik poziomy kryty sklejką. Re­szta pokryta płótnem. Stery miały kompensacje rogową.
Podwozie klasyczne stałe. Główne dwugoleniowe z osią stałą, osłoniętą owiewką w kształcie skrzydełka o powierzchni ok. 1,0 m2. Amortyzacja: sznurem gu­mowym. Płoza ogonowa drewniana, okuta, amortyzowana również sznu­rem gumowym.

Uzbrojenie- 2 stałe karabiny maszynowe pilota Spandau wz.08/15 kal. 7,92 mm. W Polsce stosowano również karabiny maszynowe Vickers wz. 09 kal. 7,7 mm lub Colt kal. 7,7 mm.

Silnik- gwiazdowy, rotacyjny, 9- cylindrowy, chłodzony powietrzem Oberursel UR-II o mocy 81 kW (110 KM) lub Le Rhône 9J o mocy 81 kW (110 KM).

Dane techniczne E-V (wg [2]):
Rozpiętość- 8,4 m, długość- 5,86 m, wysokość- 2,82 m, powierzchnia nośna- 10,7 m2.
Masa własna- 384 (wg [3]- 385) kg, masa użyteczna- 190 (wg [3]- 180) kg, masa całkowita- 574 (wg [3]- 565) kg.
Prędkość max- 185 km/h, prędkość przelotowa 170 km/h, czas wznoszenia na 2000 m- 5' 55" (wg [3]- 5' 5"), pułap- 4000 (wg [3]- 6300) m, zasięg- 250 km, czas lotu- 1 h 30'.

Galeria

  • Por. pil. Stefan Stec w kabinie samolotu Fokker E-V. (Źródło: archiwum).
  • Fokker E-V, plany modelarskie. (Źródło: Modelarz nr 2/1974).
  • Fokker E-V por. pil. J. Jasińskiego przejęty i wyremontowany przez bolszewików. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
  • Fokker E-V nr 004 polskiego lotnictwa. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).
  • Fokker E.V nr 001 polskiego lotnictwa. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Tom 1. Wyd. Stratus. Sandomierz 2004.
[2] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[3] Goworek T. ”Samoloty myśliwskie I wojny światowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1981.
[4] Praca zbiorowa ”Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa.”. Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933.
blog comments powered by Disqus