Fokker E-V (D-VIII), 1918
W sierpniu 1918 r. weszły do walki na Froncie Zachodnim. Podczas pierwszych tygodni użytkowania doszło do kilku katastrof wskutek zniszczenia płatów, w locie. Wstrzymano produkcję i wprowadzono zakaz lotów. Błąd leżał w wykonawstwie skrzydeł, których produkcję zlecono niedoświadczonej firmie Perzina Pianoforte-Fabrik w Mannheimie, produkującej instrumenty muzyczne. Po zakończeniu dochodzeń nakazano zniszczyć płaty dotychczas wykonane oraz zbudować płaty ponownie, wykonane poprawnie i nieco wzmocnione. Płatowce z zamontowanymi nowymi płatami otrzymały oznaczenie Fokker D-VIII i weszły do użytku pod koniec października 1918 r. na dwa tygodnie przed zawarciem rozejmu. W dniu 11.11.1918 r. było ich na froncie zaledwie 38 sztuk, ostatnie dotarły do eskadr niemieckich po rozejmie zimą 1918/1919 r. Razem w 1918 r. wyprodukowano 289 Fokkerów E-V/D-VIII. W 1919 r. zbudowano prawdopodobnie jeszcze 92 egz. Anthony Fokker, przenosząc się po wojnie z Niemiec do Holandii, wywiózł elementy dla 20 samolotów D-VIII, które zmontował dla lotnictwa holenderskiego. Jeden był używany we Włoszech jeszcze w 1930 r.
W Polsce.
W Polsce znajdowało się 16 samolotów Fokker E-V i jeden Fokker D-VIII. Wszystkie pochodziły ze zdobyczy wojennej w Wielkopolsce. W ciągu tygodnia od zdobycia Ławicy wysłano do Warszawy 7 sprawnych samolotów E-V. Brak samolotów myśliwskich był wówczas najbardziej odczuwalny w nowo formowanych eskadrach lotniczych. Były one w wyposażeniu eskadr: 1 Eskadry Wielkopolskiej (później 12 EW), 4 Wielkopolskiej (później 15 EM), 7 EL, 9 EW i 19 EM. Używane były również do szkolenia w Szkole Pilotów na Ławicy i w Szkole Obsługi Lotniczej przy SL Ławica.
Szczególnie zaznaczył się udział samolotów E-V w walkach z Ukraińcami o Lwów i na Froncie Południowym. Na samolocie E-V por. pil. Stefan Stec w dniu 29.04.1919 r. stoczył walkę powietrzną z dwoma ukraińskimi samolotami Brandenburgiem i Nieuportem, który został zestrzelony. Samoloty E-V eskortowały samoloty wywiadowcze, wykonywały ataki szturmowe, loty rozpoznawcze i propagandowe. W miarę zużycia wycofywano je ze służby frontowej. Nieliczne dotrwały do końca 1920 r. W styczniu 1921 r. wycofano samoloty Fokker E-V z eskadr z pierwszej linii. Kilka przydzielono po wojnie do Szkoły Obsługi Lotniczej na Ławicy. Najdłużej przetrwał tam E-V nr 175/18. Starannie wyremontowany był wystawiony w kwietniu 1924 r. na Krajowych Targach w Poznaniu. W styczniu 1926 r. pokazano go obok odbudowanego bombowca Friedrichshafen G-III dla porównania rozmiarów małego i dużego samolotu. Samolot nie latał i był przechowywany w Szkole Obsługi Lotniczej przy 3 PL.
W latach 1920-1921 r. bracia Paweł i Jan Gabriel zaprojektowali i zbudowali, w fabryce mebli swego ojca mały samolot sportowy Gabriel P-V. Wzorowany był na samolocie myśliwskim Fokker E-V (D-VIII). Samolot został oblatany we wrześniu 1921 r.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat zastrzałowy (parasol) o konstrukcji mieszanej.
Płat wolnonośny dwudźwigarowy, niedzielony, konstrukcja drewniana. Pokrycie sztywne ze sklejki 1,5 mm. Płat był wsparty nad kadłubem na trójnogu z każdej strony wyprowadzonym z pierwszego dźwigara i na krótkim zastrzale podpierającym drugi dźwigar. Lotki proste, nieodciążone. Kadłub metalowy, kratownicowy, spawany z rur stalowych. Boki oprofilowane do połowy długości, dalej płaskie. Grzbiet oprofilowany sklejką. Kabina odkryta.
Usterzenie drewniane. Statecznik poziomy kryty sklejką. Reszta pokryta płótnem. Stery miały kompensacje rogową.
Podwozie klasyczne stałe. Główne dwugoleniowe z osią stałą, osłoniętą owiewką w kształcie skrzydełka o powierzchni ok. 1,0 m2. Amortyzacja: sznurem gumowym. Płoza ogonowa drewniana, okuta, amortyzowana również sznurem gumowym.
Uzbrojenie- 2 stałe karabiny maszynowe pilota Spandau wz.08/15 kal. 7,92 mm. W Polsce stosowano również karabiny maszynowe Vickers wz. 09 kal. 7,7 mm lub Colt kal. 7,7 mm.
Silnik- gwiazdowy, rotacyjny, 9- cylindrowy, chłodzony powietrzem Oberursel UR-II o mocy 81 kW (110 KM) lub Le Rhône 9J o mocy 81 kW (110 KM).
Dane techniczne E-V (wg [2]):
Rozpiętość- 8,4 m, długość- 5,86 m, wysokość- 2,82 m, powierzchnia nośna- 10,7 m2.
Masa własna- 384 (wg [3]- 385) kg, masa użyteczna- 190 (wg [3]- 180) kg, masa całkowita- 574 (wg [3]- 565) kg.
Prędkość max- 185 km/h, prędkość przelotowa 170 km/h, czas wznoszenia na 2000 m- 5' 55" (wg [3]- 5' 5"), pułap- 4000 (wg [3]- 6300) m, zasięg- 250 km, czas lotu- 1 h 30'.
Galeria
Źródło:
[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Tom 1. Wyd. Stratus. Sandomierz 2004.[2] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[3] Goworek T. ”Samoloty myśliwskie I wojny światowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1981.
[4] Praca zbiorowa ”Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa.”. Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Ku Czci Poległych Lotników. Warszawa 1933.