Focke-Wulf Fw-190F, 1942

Samolot szturmowy. Niemcy.
Samolot myśliwsko- szturmowy Focke-Wulf Fw-190F w zbiorach National Air and Space Museum w Waszyngtonie. (Źródło: National Air and Space Museum).

W 1942 r. RLM zgłosiło zapotrzebowanie na samolot szturmowy, który mógłby zastąpić samoloty Henschel Hs-123 i Junkers Ju-87. Kurt Tank zgłosił projekt szturmowej wersji Focke-Wulf Fw-190 oznaczony pierwotnie Fw-190Ra-2. Od maja 1942 r. rozpoczęły się próby samolotu Fw-190A-0/U4 wyposażonego w trzy zestawy po cztery wyrzutniki ETC 50, umieszczone pod kadłubem oraz pod każdym ze skrzydeł- łącznie 12 bomb po 50 kg. W związku ze zbyt dużym przyrostem masy, spowodowanym przez użycie tego typu uzbrojenia, RLM zadecydowało, że szturmowa wersja Fw-190 będzie przenosiła ładunek bombowy tylko pod kadłubem, a masa dodatkowego opancerzenia chroniącego samolot od spodu, o masie 360 kg, zrekompensowana zostanie przez wymontowanie jednej pary skrzydłowych działek MG FF. Pierwszy seryjny wariant szturmowy Fw-190A-4/3 wyprodukowano w ilości 18 egz., następny- 63 egz. Samoloty te, wykazały bardzo dużą skuteczność w działaniach bojowych co zaowocowało powstaniem zupełnie nowej wersji- Focke-Wulf Fw-190F.

Fw-190F miał być samolotem typowo szturmowym, projektowanym i budowanym z myślą o wykorzystywaniu go do wykonywania zadań wsparcia wojsk lądowych. Samolot budowany był w wielu wersjach i wariantach:
- Fw-190F-1- pierwsza wersja, było to 18 samolotów Fw-190A-4/U3 przemianowane na wersję szturmową. Uzbrojenie- 2 kaemy MG 17 kal. 7,9 mm w kadłubie i 2 działka MG 151/20 B kal. 20 mm w skrzydłach, podkadłubowy wyrzutnik bombowy ETC 501 dla bomby o masie 250 lub 500 kg, ewentualnie czterech bomb 50 kg na adapterze ER 4,
- Fw-190F-2- odpowiedniki Fw-190A-5/U3. Wyprodukowano 271 egz., w okresie od grudnia 1942 r. do maja 1943 r. w odmianie standardowej oraz tropikalnej (F-2 tp,
- Fw-190F-3- wersja weszła do produkcji w maju 1943 r., produkowana w zasadniczej odmianie Fw-190F-3/R1: uzbrojenie: 2 kadłubowe karabiny maszynowe MG 17 kal. 7,9 mm, 2 skrzydłowe działka MG 151 kal. 20 mm, jeden wyrzutnik ETC 501 z możliwością podczepiania jednej bomby 500 kg albo jednej bomby 250 kg lub zbiornika paliwa 300 l, oraz cztery podskrzydłowe wyrzutniki SC 50 z możliwością podczepiania czterech bomb po 50 kg. Silnik w układzie podwójnej gwiazdy BMW 801 D-2 o mocy startowej 1272 kW (1730 KM). Dużą liczbę samolotów tego wariantu ukończono w odmianie tropikalnej Fw-190F-3/R1tp. Wariant Fw-190F-3/R2 uzbrojony w 2 dodatkowe działka MK 103 kal. 30 mm pod skrzydłami nie wszedł do produkcji seryjnej. Zbudowano natomiast 3 egz. odmiany Fw-190F-3/R3 uzbrojonej w 2 działka M 103. Samoloty Fw-190F-3 produkowano w zakładach Arado do kwietnia 1944 r. Zbudowano 247 egz.
- Fw-190F-4- miała różnić się od F-3 tylko elektryczną instalacją zrzutu bomb oraz brakiem kamery Robot, nie wyprodukowana,
- Fw-190F-5- przewidywano jako jednostkę napędową, silnik BMW 801F, nie wyprodukowana,
- Fw-190F-6- miała być napędzana tym samym silnikiem, posiadała wzmocniony płat wersji A-6. Firma BMW nie ukończyła jednak silnika w zakładanym terminie i zamówienia anulowano,
- Fw-190F-7- oparta została na płatowcu Fw-190A-7. Z uwagi na zastąpienie wersji A-7 przez A-8, zrezygnowano też z produkcji wariantu F-7,
- Fw-190F-8- najliczniej produkowana wersja Fw-190F, oparta o płatowiec Fw-190A-8. Samolot ten napędzany był silnikiem BMW 801D-2. Początkowo samolot posiadał radiostację FuG 16ZY, później FuG 16ZS. Nieliczne egzemplarze otrzymały wyposażenie tropikalne. Uzbrojenie strzeleckie- 2 kadłubowe karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm oraz 2 działka MG 151 kal. 20 mm w przykadłubowej części centropłata. Montaż rozpoczęto w marcu 1944 r. w zakładach Arado, a w kwietniu włączono również zakłady NDW-Wismar. Również samoloty Fw-190F-8 poddano licznym modyfikacjom:
- Fw-190F-8/U1- myśliwiec bombardujący dalekiego zasięgu, wyposażony w wyrzutnik ETC 501 dla bomby 500 kg oraz w dwa podskrzydłowe wyrzutniki ETC 503, umożliwiające podczepienie pod każdy z nich jednej bomby o wadze 250 kg (wg [3]- wyposażony był w podskrzydłowe zaczepy typu V.Mtt-Schloß umożliwiające podwieszenie dwóch 300 l zbiorników paliwa),
- Fw-190F-8/U2- wersja torpedowa mogąca przenosić jedną torpedę BT 700 na wyrzutniku ETC 501 lub dwie torpedy BT 400 na wyrzutnikach ETC 503. Wyposażona w specjalny system celowniczy TS A2A przeznaczony do precyzyjnego zrzutu torped lotniczych typu BT. Nie produkowana seryjnie (wg [3]- niewielka liczba tych samolotów znalazła się na wyposażeniu 11./KG 200). Oznaczenie zmienione na Fw-190F-8/R16,
- Fw-190F-8/U3- samolot torpedowy z możliwością przenoszenia ciężkiej torpedy BT 1400 na wyrzutniku ETC 502. Na wyposażeniu znalazł się też system celowniczy TSA 2 sprzężony z radiowysokościomierzem FuG 101. Do napędu zastosowano silnik BMW 801 TS o mocy 1470 kW (2000 KM). Oznaczenie zmienione następnie na Fw-190F-8/R15. Wg [2]- niewielka liczba samolotów znalazła się pod koniec wojny na wyposażeniu 11./KG 200,
- Fw-190F-8/U4- nocny samolot szturmowy z wyposażeniem do wykonywania lotów bez widoczności: pilot automatyczny PKS 12, radiowysokościomierz FuG 101. Uzbrojenie strzeleckie składało się tylko z 2 działek MG 151 kal. 20 mm w skrzydłach, wyposażony w dwa podskrzydłowe wyrzutniki ETC 503. Silnik BMW 801 TS o mocy 1470 kW (2000 KM). Zbudowano 1 egz., oznaczany też Fw-190F-8/R13,
- Fw190F-8/U5- samolot torpedowy, uproszczony wariant Fw-190F-8/U2, nie produkowany seryjnie,
- Fw-190F-8/R1- seryjnie budowany wariant z wyrzutnikami ETC 50 pod skrzydłami dla bomb 50 kg, później zastąpionymi przez wyrzutniki ETC 71 dla bomb o masie do 70 kg,
- Fw-190F-8/R3- wariant szturmowy wyposażony w 2 działka MK 103 kal. 30 mm pod skrzydłami, zbudowano 2 egz.,
- Fw-190F-8/R13- samolot przystosowany do działali w nocy, odpowiednik F-8/U4,
- Fw-190F-8/R14- samolot torpedowy przystosowany do przenoszenia torped lotniczych LT F 5b i LT 1B na wyrzutniku ETC 502, będący rozwinięciem konstrukcji Fw-190A-5/U14. Silnik BMW 801 TS,
- Fw-190F-8/R15- odpowiednik F-8/U3,
- Fw-190F-8/R16- odpowiednik F-8/U2.

Samoloty Fw-190F-8 brały udział w doświadczeniach z nową bronią, m.in. jako nosiciele rakiet powietrze-powietrze X4 Ruhrstahl, pancerzownic Panzerschreck 1, zbliżonych konstrukcyjnie do amerykańskiej Bazooki montowane po trzy sztuki pod każdym skrzydłem na wyrzutnikach ETC 50 lub ETC 71. Od października 1944 r. testowano wersję PD 8,8 Panzerschreck 2 kal. 88 mm, montowaną po dwie lub cztery sztuki pod każdym skrzydłem na wyrzutnikach ETC 71. Od października 1944 r. kilkanaście tak uzbrojonych Fw-190F-8 operowało następnie na froncie wschodnim. Najskuteczniejszą bronią przeciwpancerną, w którą wyposażono Fw-190F-8 były rakiety Panzerblitz (Pb 1), składały się z korpusu i silnika rakiet klasy powietrze-powietrze R4M, z zainstalowaną głowicą bojową M8 kal. 80 mm. Pod każde skrzydło samolotu Fw-190F-8 można było podczepić początkowo po sześć, a następnie po osiem pocisków Pb 1. Do lutego 1945 r. wyprodukowano 115 egz. Fw-190F-8/Pb1. Samoloty Fw-190F-8 testowane były z rakietami Panzerblitz 3 (Pb 3) kal. 210 mm oraz W.Gr. 28/32 kał. 280 mm . Testowano także inne doświadczalne systemy uzbrojenia przeznaczonego do zwalczania celów naziemnych.

- Fw-190F-9- wersja oparta na płatowcu Fw-190A-9, napędzana silnikiem BMW 801TS. Produkowana od października 1944 r. Uzbrojenie- 2 nkaemy MG 131 kal. 13 mm i 2 działka MG 151 kal. 20 mm. Przewidziany był też ten sam zestaw modyfikacji R (za wyjątkiem R3), ale seryjnie produkowano tylko odmianę standardową i R1. Pojedyncze egzemplarze uzbrojono w wyrzutnie Panzerblitz,
- Fw-190F-10- nie wyszła poza stadium projektu, miała zostać oparta na płatowcu nieprodukowanego seryjnie Fw-190A-10, silnik BMW 801F,
- Fw-190F-15- nie zrealizowany wariant z silnikiem BMW 801TS,
- Fw-190F-16- miał odpowiadać wariantowi F-15, ale z inną radiostacją (FuG 15 zamiast FuG 16). Zbudowano prototyp Fw-190 V67,
- Fw-190F-17- miał odpowiadać wariantowi F-16, wyposażony w celownik TSA IID. Przeznaczony do niszczenia celów pływających.

Samoloty Fw-190, głównie A-8, F-8 i G-8 posłużyły jako samolot prowadzący zespołów bombowych, znanych pod nazwą Mistel (z bezzałogowym samolotem Junkers Ju-88) i Mistel S (szkolnych, z pilotowanym Ju-88).

Całkowita produkcja Focke-Wulf Fw-190F wyniosła ok. 7000 samolotów wszystkich odmian.

Samoloty Focke-Wulf Fw-190F i Focke-Wulf Fw-190G miały przejąć część zadań wykonywanych do tej pory przez samoloty Ju-87 i Messerschmitt Bf-110. Większość Fw-190F i G przydzielono do jednostek myśliwsko-bombowych pola walki, tworzonych od października 1943 r. Ogólnie działalność bojową myśliwsko-bombowych Fw-190F i G, z niewielkimi wyjątkami, można określić jako ciągłe pasmo sukcesów. Prawie wszystkie jednostki wyposażone w te wersje Fw-190 działały na Froncie Wschodnim. Piloci poza tym, że zadawali wojskom sowieckim duże straty w ludziach i sprzęcie także odnosili liczne zwycięstwa powietrzne, co było nie małym zaskoczeniem nawet dla dowództwa Luftwaffe. Oprócz tego wersje myśliwsko-bombowe Fw-190 operowały nad Półwyspem Apenińskim oraz prowadziły nocne akcje przeciw celom na Wyspach Brytyjskich. Zwalczały również żeglugę na Kanale La Manche oraz pobliskich akwenach morskich.

Na przełomie lat 1944/1945 na Froncie Wschodnim wprowadzono do służby Fw-190 F-8/Pb i F-9/Pb, które okazały się bardziej skuteczne w niszczeniu czołgów i pojazdów opancerzonych. Piloci niemieccy posiadali dobre przygotowanie do manewrowych walk powietrznych dzięki czemu nie unikali spotkań z samolotami sowieckimi i odnosili w walce z nimi liczne sukcesy, głównie dlatego że w większości przypadków atakowali napotkane w rejonie walk szturmowe Iljuszyn Ił-2.

Jesienią 1944 r. Królewskie Węgierskie Siły Powietrzne zaczęły otrzymywać samoloty Fw-190F-8 i F-8/R1. Były intensywnie wykorzystywane w ciągu kilku następnych miesięcy do ataków szturmowych na wysunięte pozycje sowieckie. Od marca 1945 r. węgierskie Fw-190F ponosiły ciężkie straty. Węgierskie Siły Powietrzne otrzymały w sumie 72 Fw-190F. W sierpniu 1944 r. Rumuni przejęli 2 niemieckie samoloty Fw-190F. Były używane do szkolenia do początków 1945 r., kiedy to Sowieci, zgodnie z postanowieniami traktatu pokojowego pomiędzy ZSRS a Rumunią, skonfiskowali je. Po wojnie samolot Fw-190 F-8/U3 (R15) testowany był w Wielkiej Brytanii.

W Polsce.

Po zakończeniu II wojny światowej na terenach zachodniej Polski znalazły się duże ilości niemieckiego sprzętu wojennego, w tym sporo samolotów różnych typów. Pozostawione samoloty stanowiły mozaikę różnych typów począwszy od standardowych maszyn bojowych Luftwaffe, poprzez sprzęt szkolno-treningowy, a skończywszy na rzadziej spotykanych konstrukcjach. Wśród nich znalazły się również różne wersje samolotu myśliwskiego Focke-Wulf Fw-190. Samoloty te przedstawiały znikomą wartość użytkową bądź to wskutek uszkodzeń odniesionych podczas działań wojennych lub daleko posuniętej dewastacji. Wszystkie samoloty tego typu zostały z biegiem czasu przeznaczone na złom.

Konstrukcja:

Uzbrojenie:
- Fw-190F-3/R1- 2 kadłubowe karabiny maszynowe MG 17 kal. 7,9 mm, 2 skrzydłowe działka MG 151 kal. 20 mm. Udźwig bomb- 700 kg.
Uzbrojenie innych wersji i wariantów- patrz historia rozwoju konstrukcji.

Silnik:
- Fw-190F-3/R1- w układzie podwójnej gwiazdy BMW 801D-2 o mocy startowej 1272 kW (1730 KM).
Napęd innych wersji i wariantów- patrz historia rozwoju konstrukcji.

Dane techniczne Fw-190F-3/R1 (wg [1]):
Rozpiętość- 10,506 m, długość- 9,0 (wg [4]- 9,1) m, wysokość- 3,95 m, powierzchnia nośna- 18,3 m2.
Masa własna- 3298 kg, masa całkowita- 5000 kg.
Prędkość max- 634 (wb [4]- 525) km/h, czas wznoszenia na 6000 m- 15', pułap- 7250 m, zasięg- 615 km.

Dane techniczne Fw-190F-8/R1 (wg [4]):
Rozpiętość- 10,506 m, długość- 9,1 m, wysokość- 3,95 m, powierzchnia nośna- 18,3 m2.
Masa całkowita- 5400 kg.
Prędkość max- 520 km/h, pułap- 7250 m, zasięg- 775 km.

Inne wersje:
Focke-Wulf Fw-190A
Focke-Wulf Fw-190B/Fw-190C
Focke-Wulf Fw-190D
Focke-Wulf Fw-190G

Galeria

  • Samolot myśliwsko- szturmowy w wersji Focke-Wulf Fw-190F-2. (Źródło: archiwum).
  • Samoloty Fw-190F-2 w locie. (Źródło: archiwum).
  • Wersja Focke-Wulf Fw-190F-3. (Źródło: archiwum).
  • Samolot Fw-190F-3 w locie. (Źródło: archiwum).
  • Podstawowy wariant samolotu Focke-Wulf Fw-190F-3 - Fw-190F-3/R1. (Źródło: archiwum).
  • Focke-Wulf Fw-190F-8 najliczniej produkowana wersja samolotu myśliwsko- szturmowego Fw-190F. (Źródło: archiwum).
  • Focke-Wulf Fw-190F-8 w widoku z prawej strony. (Źródło: archiwum).
  • Wrak, prawdopodobnie w wersji Focke-Wulf Fw 190 F-8 na niezidentyfikowanym lotnisku przypuszczalnie w południowej Polsce. (Źródło: archiwum Przemysław Chorążykiewicz via Aeroplan nr 4/2005).
  • Samolot w wariancie Focke-Wulf Fw-190F-8/R1. (Źródło: archiwum).
  • Samolot w wariancie Focke-Wulf Fw-190F-8/R15. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Murawski M. ”Samoloty Luftwaffe 1933-1945”. Tom 1. Wydawnictwo Lampart. Warszawa.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[3] Skupniewski A. ”Focke-Wulf Fw-190A/F/G”. Seria Monografie Lotnicze nr 17. Wydawnictwo AJ-Press. Gdańsk 1994.
[4] Skupniewski A. ”Focke-Wulf Fw-190A/F/G”. Seria Monografie Lotnicze nr 18. Wydawnictwo AJ-Press. Gdańsk 1994.
blog comments powered by Disqus